De Slag om Merkem: meer dan zomaar een voetnoot in de geschiedenis van de Eerste Wereldoorlog.



De Slag om Merkem – ook wel de Slag bij de Kippe genoemd – werd geleverd tussen Belgische en Duitse troepen op 17 april 1918, na vier jaar oorlog. Inzet voor de slag was een Duitse poging om het dorp te heroveren op de Belgen, die de aanval echter wisten af te slaan. Hoewel de verhoudingen aan het eind van de dag ongewijzigd waren ten opzichte van daarvoor, vormde het succes bij Merkem een belangrijke morele overwinning voor de Belgische troepen.

Om 8 uur ’s ochtends werd het gehucht De Kippe ingenomen door de Duitsers. De Belgen moesten zich terugtrekken tot aan Ferme Aviateurs en Ferme Guêpe. Rond 10 uur startten de Belgen een tegenaanval, en om 13.30 uur was De Kippe weer in Belgische handen. De posten Aschhoop, Jezuïetengoed, Verte en nog vele andere werden ondertussen echter ingenomen door de Duitsers. De Belgen zagen zich genoodzaakt zich terug te trekken tot aan Langewade en de Corverbeek. Na de middag wisten de Belgische troepen de verloren posten echter stapsgewijs terug te winnen en in dat proces 789 Duitse soldaten krijgsgevangen te nemen. Rond 21.30 uur trokken de Duitsers zich terug en was de slag ten einde. Hoewel alle partijen terug waren op de plaats waar ze zich 24 uur eerder ook bevonden, was de succesvolle verdediging van Merkem een belangrijke overwinning voor de Belgische troepen: nooit eerder hadden ze de Duitsers zo duidelijk verslagen.

VRIJDAG 13 APRIL
ACADEMISCHE AVOND IN DE SINT-BAVOKERK VAN MERKEM

• 19.00 uur Verwelkoming en voorstelling van ‘De slag om Merkem-Langemark’.
  De vertaling van ‘La Bataille de Merkem’ van J.F. Verbruggen uit 1977 gebeurde door ex-geschiedenisleerkracht André Gysel en is rijkelijk voorzien van kaartmateriaal en extra illustraties door Johny Degrauwe.
• 19.20 uur Voordracht door Tom Simoens, doctor in de geschiedenis en gespecialiseerd in de Eerste Wereldoorlog in België, over de feiten in de Slag om Merkem en de historische gevolgen ervan. Dhr. Simoens doceert aan de militaire school en is een ex-student van professor Luc De Vos, met wie hij samen ook al enkele artikels publiceerde.
• 20.20 uur Opening van de publieke tentoonstelling door heemkring Sidronius Hosschius in de kerk van Merkem, gekoppeld aan een receptie voor genodigden. De tentoonstelling is het hele weekend te bezichtigen, maar ook tijdens Open Kerkendagen op 2 en 3 juni en elke zaterdag, zondag en maandag tijdens de zomervakantie.

ZATERDAG 14 & ZONDAG 15 APRIL
TELKENS OM 14 UUR

Gegidste historische wandeling door het oorlogsverleden van Merkem onder leiding van Daniel Pauwels (op zaterdag) van de lokale heemkring en Miguel Bouttry (op zondag) van Rent-a-Guide. De wandeling van zo’n 5 km trekt langs de verschillende punten die van belang zijn geweest tijdens de Slag om Merkem en geeft je een duidelijker beeld op de oorlogsgeschiedenis van de gemeente.

ZONDAG 15 APRIL VANAF 9 UUR

Officiële herdenkingsplechtigheid naar aanleiding van de honderdste verjaardag van de Slag om Merkem, met een dienst in de kerk, het neerleggen van bloemenkransen bij de oorlogsmonumenten en een persoonlijke toespraak door commandant Philip Demunter die het oorlogsrelaas van zijn grootvader in Merkem in herinnering brengt.

Interesse in nog meer WO I-geschiedenis in de gemeente Houthulst?

Ook deze plaatsen zijn een bezoekje meer dan waard…

Vredesmolen Klerken

De Vredesmolen (Molenweg 10, Klerken) is een voormalige graan- en oliemolen, gebouwd in 1766 op het hoogste punt van deelgemeente Klerken, 43 meter boven de zeespiegel. De molen werd tijdens de Eerste Wereldoorlog door de Duitsers als uitkijkpost gebruikt. Intussen is het beschermd monument, dat door de jaren heen vervallen was geraakt, in ere hersteld en kan de molen via een metalen wenteltrap gratis bezocht worden.

Bovenaan heb je een panoramisch uitzicht op de wijde regio. De bevrijding van Klerken wordt herdacht op zaterdag 12 mei om 10.30 uur aan de Vredesmolen en aan het Coppensplein in Klerken. Het plein is genoemd naar de legendarische Belgische oorlogspiloot Willy Coppens, rond wie nog tot oktober een wandelexpo bezocht kan worden in het centrum van Klerken.

Belgische militaire begraafplaats

Langs de Poelkapellestraat in Houthulst, in de schaduw van het Vrijbos, vind je de Belgische militaire begraafplaats, die door zijn opvallende sterformatie van de grafzerken meteen in het oog springt. De begraafplaats van 5,24 hectare groot telt 1.907 graven, waarvan 1.823 Belgische graf- en gedenktekens. Er liggen ook 81 gesneuvelde Italiaanse soldaten begraven.

Op vrijdagvoormiddag 28 september 2018 zal de honderdste verjaardag van het Eindoffensief uitgebreid worden herdacht. Er zijn daarnaast in dezelfde periode nog tal van activiteiten die zowel het Belgische als het Italiaanse luik zullen belichten.


Meer info over de Slag om Merkem via de Dienst voor Toerisme, Markt 17 in Houthulst, op 051 46 08 93 of via toerisme@houthulst.be. De dienst is elke werkdag open van 8.30 tot 12 en van 14 tot 16 uur en op donderdag tot 19.30 uur. Vrijdagnamiddag is de dienst gesloten.