Op maandag 3 juli 2017 was het 14 jaar geleden dat Herbert William Harley zijn herdenking kreeg op Messines Ridge British Cemetry. Johan Van Duyse was de rustplaats van die Australische soldaat tegengekomen toen hij in 1974 ‘patatten’, ook als soldaat,  moest gaan rapen in de verzopen Westhoek, en op een boerderij in Mesen terechtkwam die een ‘eigen begraafplaats’ op de hofstee had. Hij werd er  ineens ook geconfronteerd met dat  internationale van die Eerste Wereldoorlog, en omdat deze Harley sneuvelde op de geboortedag van Johan trok hij toen al zijn aandacht. Vele decennia later nam hij een foto van zijn ‘headstone’ en zag dat er een houten kruisje voor stond waarop geen enkele verwijzing stond naar de man of vrouw die dat nu juist net voor zijn steen had neergezet.

Op maandag 3 juli 2017 werd opnieuw een korte herdenking gehouden aan het graf van Herbert William Harley.

Die 3e juli 2003 vertelden we wat we toen al wisten over de gesneuvelde soldaat Harley. Over het feit dat hij in 1915 als vrijwilliger zijn geboortestreek, New South  Wales, verliet. En dat hij op 3 juli 1917 sneuvelde aan de andere kant van de wereld op een baan die liep van Mesen naar Waasten, off all places, toen het 42e bataljon van de Australiërs de winst van de Mesenslag moesten consolideren. Dat hij tussen die twee data vooral in oefenkampen had gezeten, en rond Kerstmis 1916 zijn vuurdoop kreeg in de zogezegd rustige loopgraven rond Armentières en Ploegsteert. Dat hij twee keer licht gestraft werd omdat hij niet bijtijds was teruggekeerd van…, ja van wat? Dat na zijn dood zijn eigen spulletjes naar zijn moeder teruggingen, naar Lismore, daar in Australië. En dat we vergeefs op zoek waren gegaan naar familieleden van hem, die er hopelijk ergens nog moesten zijn daar aan de grens tussen Queensland en New South Wales.  

Begin 2004 kregen we een berichtje van Wendy Goldsmith, geboortenaam Rayer.

Hallo Johan

Ja, ik ben familie van Herbert William Harley.  Mijn moeder Nell was Herb’s (want dat was zijn roepnaam) jongere zuster.  Ze was 14 wanneer hij naar het front vertrok.  Mum vertelde ons vaak dat ze voor hem sokken en handschoenen breide om hem warm te houden. Herb kwam uit een groot en liefdevol gezin.  Mijn moeder herinnerde zich zeer goed de dag dat de plaatselijke katholieke priester de familie het slechte nieuws kwam vertellen dat Herb was gesneuveld. Wij hebben nog wat papieren van Herb die ik je graag toezend.  We vinden het zo verwonderlijk dat hij zo’n interesse hebt in Herb.  Zijn ouders zouden ongelooflijk gelukkig geweest zijn te weten dat hun geliefde zoon niet vergeten werd in uw verre verre land.

Later vertelde ze dat Herb’s moeder nooit meer de oude geworden is, al overleefde ze haar zoon nog 27 jaar. Ze stierf in 1944.

In 2009 ontmoetten we Wendy in Australie en toen we afscheid van haar namen zei ze één ding te betreuren: dat er nog niemand van de Harley-familie een bezoek had gebracht aan het graf van Herb in het verre kleine Mesen. Ze had dus geen flauw idee wie er een ‘poppy cross’ had kunnen planten dichtbij de ‘headstone’…  Maar er was wel al familie in Mesen geweest.

Al in 1986 had Wendy’s achterneef aan het graf gestaan. Harold O’Keeffe was de kleinzoon van Hanna Harley, de oudste zus van Herb en 21 jaar ouder dan Nellie, zijn jongste zus en de moeder van Wendy. Harold moeten we ons voorstellen als de familiekronikeur van de O’Keeffe’s en in zijn zoektocht kwam hij natuurlijk ook bij de Harley’s terecht en bij Herb. In 2011 ontdekte hij tot zijn eigen stomme verbazing bij het surfen naar Messines Ridge British Cemetry op de website van www.wo1.be een link naar de broer van zijn grootmoeder. Bleek dat Harold in 2008 een boek had geschreven over zijn familie en daarin natuurlijk ook de Harley’s in het algemeen en Herb in het bijzonder een plaats had gegeven. Nieuwe foto’s, nieuwe brieven en nieuwe documenten doken op. In dat boek stond ook dat hij al in 1986 in Mesen was geweest. Als eerste van de familie.

Nieuwe gegevens over Herb bracht hij aan. Zo is er het wetentje dat Herb als Herab in de geboorteacte staat en het levenslicht zag op 26 augustus 1891. Dit maakt dat hij, toen hij stierf net geen 26 was, terwijl er op zijn steen ‘age 24’ staat.

Harold vertelt in zijn boek de verdere belevenissen van Herb tot aan zijn dood. Ook hij heeft het over de blijvende indruk die de dood van Herb op zijn grootmoeder heeft gehad. Zij had de Memorial Plaque van Herb thuis hangen, een ‘plaque’ die door de soldaten de ‘Dead Man’s Penny’ werd genoemd.

Raar voor ons is dat Harold en Wendy niets van elkaars zoektocht afwisten, terwijl ze toch allebei met de geschiedenis van hun familie in het algemeen en met de herinnering aan Herb in het bijzonder  actief bezig waren. Maar nu kennen ze elkaar, mailen ze met elkaar, wisselen ze documenten uit. Via het toeval van een in 1974 overstroomde Westhoek, via patatten en via de toevalligheid van 3 juli.

In 2011 kwamen Harold en ik naar deze begraafplaats. En tijdens die dag was het me al duidelijk geworden dat het houten kruisje dat ik in 2002 aan de headstone van Herb had opgemerkt daar door hem was neergelegd. 

Johan Van Duyse













































  Pagina aangemaakt door Patrick Boone & Sandra Ackaert.