De gemeenten Zonnebeke en Houthulst en het Memorial Museum Passchendaele 1917 herdachten op 28 september de bevrijding van het Vrijbos en de inname van de ruïnes van het dorp Passendale door het Belgisch leger. In samenwerking met Defensie, het War Heritage Institute en de Vlaamse en Federale Regering organiseerden ze exact 100 jaar later een dubbelplechtigheid op de Belgische Militaire Begraafplaats en in het centrum van Passendale. In totaal werkten hier  zo’n 240 kinderen van de basisscholen van Passendale en Houthulst aan mee.
 
Tijdscapsule met vredesboodschappen Passendaalse jeugd

Tijdens de plechtigheid van Passendale lag de focus op het verhaal van de Passendaalse burgers en de vredesboodschappen. Het burgerverhaal werd grotendeels gebracht door de figuranten, waaronder 9 kinderen. Eén van de figuranten bracht een getuigenis over zijn overgrootvader die tijdens de vlucht uit Passendale sneuvelde. Vier schoolkinderen brachten twee andere getuigenissen. Eén van de hoogtepunten van de plechtigheid werd verzorgd door kleuters en lagere schoolkinderen die hun zelfgemaakte vredesboodschappen voorstelden terwijl ze die in een tijdscapsule plaatsten. Twee militairen begroeven deze tijdscapsule daarna aan de kerk. De plechtigheid werd afgesloten door meer dan 50 kinderen die een erehaag vormden voor het peloton en de muziekkapel.
 
Zelfgemaakte ‘vergeet-me-nietjes’ aan graven

De figuratie en teksten in Houthulst stonden in teken van het Belgische militaire verhaal. Zo brachten twee getuigenissen telkens het verhaal van twee broers die vochten tijdens het Eindoffensief. Een  figurant vertelde er over zijn overgrootvader die samen met zijn broer tijdens het Eindoffensief vocht. De overgrootoom van deze figurant ligt begraven op de begraafplaats van  Houthulst. De kinderen van Houthulst legden naar het einde van de plechtigheid toe zelfgemaakte vergeet-me-nietjes aan graven.
 
Eén geheel met militaire elementen

Beide plechtigheden waren op elkaar afgestemd en vormden een mix van evocatie, persoonlijke verhalen, muziek en militaire aspecten. De Koninklijke Muziekkapel van de Marine verzorgde alle muzikale ondersteuning en bracht daarvoor o.a. zangers, drums, piano, blazers … mee. Op de maat van de beginmuziek marcheerden een eredétachement van de Karabiniers-Grenadiers en 12 emblemen met hun escorte op. Al deze emblemen zijn afkomstig van de toenmalige eenheden en kwamen tijdens de dubbelplechtigheid voor het eerst in 100 jaar terug samen. Zowel in Passendale als in Houthulst  reikten negen kinderen de kransen tijdens de bloemenhulde aan. Deze bloemenhulde werd afgesloten door een fly-over van een helikopter.
 
'De federale regering waardeert ten zeerste het initiatief van de beide gemeentebesturen omwille van het historisch belang van  de herdachte gebeurtenis, de focus op de Belgische gesneuvelden, en de zeer symbolisch geladen plechtigheid met ruime deelname van kinderen. De regering verwelkomt ook de prachtige Belgische herinneringstuin op het kasteeldomein te Zonnebeke die blijvend een plaats zal zijn van serene bezinning en internationale contacten', aldus Paul Breyne, Commissaris-Generaal van de herdenking van WOI.

‘Vlaanderen heeft de Groote Oorlog in al zijn gedaanten meegemaakt: de inval, de bezetting, de vier jaar durende loopgravenoorlog en uiteindelijk de bevrijding. Op 28 september 2018 herdenken we de dag waarop honderd jaar geleden het eindoffensief in Vlaanderen werd ingezet, dat een einde zou maken aan de Eerste Wereldoorlog. Alleen al in de Westhoek, in Flanders Fields vielen er 550.000 slachtoffers. De ceremonies in Houthulst en Passendale vormen een uitgelezen moment om de slachtoffers te herdenken.  Immers tot op vandaag leeft de Groote Oorlog voort in onze collectieve herinnering’, aldus minister-president Geert Bourgeois.

‘Zonnebeke en Passendale waren zwaar geteisterd door de oorlog. Het blijft moeilijk om zich voor te stellen dat deze streek honderd jaar terug herschapen was in een troosteloze omgeving die bol stond van destructie en oorlogsleed.  Wie vandaag over oorlog en vrede wil spreken, moet de band met dit oorlogsverleden bewaren. We willen de scholen die hun schouders vol enthousiasme onder dit project zetten dan ook oprecht bedanken en hopen dat zij de fakkel overnemen om te blijven herdenken’, aldus Dirk Sioen, burgemeester Zonnebeke.
 
‘In Houthulst was deze herdenkingsplechtigheid een belangrijk speerpunt in een langere reeks evenementen die het einde van de Eerste Wereldoorlog in onze gemeente hebben herdacht. Vorig weekend werden de 81 Italiaanse gesneuvelden die op de Belgische militaire begraafplaats hun laatste rustplaats vonden al herdacht, en vandaag stonden ‘onze jongens’ centraal. Het is hartverwarmend om te zien dat heel wat burgers uit eigen gemeente zich engageren als figurant én dat ook de lagere scholen meer dan hun duit in het zakje hebben gedaan’, aldus Ann Vansteenkiste, burgemeester van Houthulst.