De Groote Oorlog was niet uitsluitend een mannelijke aangelegenheid. Vrouwen werden tussen 1914 en 1918 willens nillens betrokken in deze wereldbrand. Misschien niet op het slagveld, maar aan de basis van de samenleving, in de lokale gemeenschappen en gezinnen. Het zijn de vrouwen die tijdens een oorlog de zorg voor de kinderen op zich nemen, die initiatieven nemen om gezondheidsdiensten en onderwijs in stand te houden en die solidariteitsnetwerken opzetten over etnische en culturele grenzen heen. Vrouwen als kracht voor vrede.

In een reeks tentoonstellingen, theaterwandelingen, een speciale editie van het muziekfestival ‘Ten Vrede’ en andere evenementen in de noordelijke Westhoek, belicht het project 'De ZIJkant van de oorlog' verschillende iconische vrouwen uit WOI. Aan de hand van persoonlijke verhalen en belevenissen geven we de vrouwen in de Eerste Wereldoorlog een platform en verbinden we hen met vrouwen in huidige conflictsituaties. 

 



Nieuw WOI-project ‘De ZIJkant van de oorlog’ plaatst iconische vrouwen in de kijker

De Provincie West-Vlaanderen en het Provinciebedrijf Westtoer hebben in het KätheKollwitz Museum in Koekelare het project ‘De ZIJkant van de oorlog’ voorgesteld. Dit nieuwe project in het kader van de honderdjarige herdenking van de Eerste Wereldoorlog plaatst enkele opmerkelijke vrouwen in de kijker. De bezoeker maakt kennis met deze vrouwen in een reeks tentoonstellingen, theaterwandelingen, een speciale vrouwelijke editie van het muziekfestival ‘Ten Vrede’ en andere evenementen in de noordelijke Westhoek. Lieve Blancquaert, Marleen Temmerman, Joanie de Rijke en Jennie Vanlerberghe dragen als ambassadrices het project een warm hart toe.

“De honderdjarige herdenking van de Eerste Wereldoorlog heeft de Westhoek de jongste jaren wereldwijd in de kijker geplaatst. In 2016 tonen tal van initiatieven ook een andere zijde van de Groote Oorlog. Een hele reeks partners brengen unieke verhalen en tonen de regio op een verrassende wijze. Ook deze initiatieven zorgen bij een breed publiek voor een extra dimensie in de herdenking van de Eerste Wereldoorlog”, aldus Franky De Block, gedeputeerde en voorzitter Westtoer.







Tentoonstellingen en theaterwandelingen

De tentoonstellingen in Diksmuide, Veurne, Koekelare en De Panne plaatsen vanaf 9 april iconische vrouwen uit de Eerste Wereldoorlog in de kijker. In het Veurnse Bezoekerscentrum Vrij Vaderland maak je kennis met het verhaal van de Pools-Franse wetenschapster Marie Curie die de medische radiologie naar het front bracht. Cultuurhuis De Scharbiellie in De Panne vestigt de aandacht op Koningin Elisabeth en haar artistieke contacten tijdens WOI. Het Museum aan de IJzer vertelt het verhaal van (on)gewone vrouwen die ten tijde van WOI aan het IJzerfront vertoefden, waaronder Madame Tack, Mietje Boeuf, ElsieKnocker en MairiChisholm. Het KätheKollwitz Museum in Koekelare en het Diksmuidsestadhuisbrengen een eerbetoon aan de Duitse KätheKollwitz als kunstenares en als persoon, vóór, tijdens en na de Eerste Wereldoorlog.

‘De ZIJkant van de oorlog’ presenteert tevens theaterwandelingen in Veurne, Koekelare, Diksmuide en De Panne. Dames van 100 jaar geleden worden vertolkt door actrices met klinkende namen zoals Andrea Croonenberghs, Antje De Boeck, Vera Cooman, Soetkin Collier en Kathelijne Verbeke.De eerste theaterwandeling vindt plaats op 9 april 2016 tijdens het evenement ‘Historisch Veurne’.























ZIJ-KANT VAN DE OORLOG: 4 theaterwandelingen van KATHELIJN VERVARCKE

Na de succesvolle theaterwandeling ‘De Tuin van de Eeuwigheid’ in 2014 in opdracht van de gemeente Diksmuide, en de viertalige productie ‘Dulce Bellum Inexpertis’ voor stad Oostende in 2015, mocht Kathelijn Vervarcke in opdracht van het vierstedenverbond Veurne- De Panne- Koekelare en Diksmuide 4 aparte scenario’s uitwerken met als thema ‘Sterke Vrouwen in de Eerste Wereldoorlog.’

Uniek aan het concept van deze theaterwandelingen is dat auteur en regisseur Kathelijn Vervarcke lokale jongeren de kans geeft om op erfgoedsites samen te spelen met bekende acteurs en muzikanten. Kathelijn Vervarcke is ook de auteur  een boek over Peter Kollwitz en een boek over Käthe Kollwitz. Haar recentste publicatie is Zwerfsteen, een roman over de psychische impact van kinderverwaarlozing, uitgegeven bij Abimo/ Pelckmans

Historisch VEURNE: Zij-kant van de oorlog -   9 april 2016

Startschot van het project waarin we kennismaken met Koningin Elisabeth, Marie Curie, Käthe Kollwitz, e.a. gespeeld door resp. Andrea Croonenbergs, Antje Deboeck en Katelijne Verbeke in de Albertzaal, De Nobele Roze en de Vleeshalle en de Oude Markt.

Reserveren via Dienst Toerisme –tel. 058/33 55 31  of infotoerisme@veurne.be
Ook mogelijk via digitaal loket http://www.toerisme-veurne.be/
In Veurne volgen we de vrouwen op hun motorisch moment van hun rol in de oorlog.

Scène 1: Andrea Croonenbergs en Hilde Veulemans in de Albertzaal
De hofdame probeert Elisabeth ervan te overtuigen haar Duitse identiteit op te geven. Op die manier trachtte de entourage de meest evidente kritiek van de tegenstanders bij het uitbreken van de oorlog voor te zijn; namelijk dat het Belgisch koningshuis niet te vertrouwen was wegens hun sterk Duitse familiebanden en identiteit.
Het gesprek vindt plaats kort na de Duitse inval, vlak voor de oprichting van het noodhospitaal in het Koninklijk Paleis.

Scène 2: Katelijne Verbeke, Soetkin Collier, Sara Salvarius, Vera Coomans en de leerlingen van Annuntiatia-instituut
Käthe Kollwitz is munten in de binnenkant van Peters broek aan het naaien, terwijl ze luistert naar de rekruten die elkaar aan het oppeppen zijn met idealistische praat op de vooravond van hun vertrek naar de oorlog. Dan komt het moment waarop Käthe van haar geliefde zoon afscheid moet nemen.



Scène 3: Maxine Van Tiggel en Morgane Van Tiggel

Verpleegsters Mairi en Elsie helpen in het noodhospitaal opgezet in het Bisschoppelijk College. Na een nachtlang doorwerken aan de slachtoffers van de slag van de Yzer, is de jonge Mairi even volledig de kluts kwijt wanneer ze merkt dat de lijkendragers twee locale jongens van veertien zijn. Elsie neemt haar even mee naar buiten voor een motivatiegesprek.

Scène 4: Antje De Boeck, Margo Carton, Roseline Dhaenen en Estelle Delanote

Tweevoudig Nobelprijswinnares Marie Curie was het slachtoffer van een wekenlang xenofobe perscampagne naar aanleiding van haar poging om tot de Académie Française toe te treden en haar affaire met de getrouwde Paul Langevin. Wanneer de oorlog uitbreekt ziet ze haar kans om aan het Franse volk te bewijzen dat hun haat onterecht was. Ze stelt alles in het werk om met haar kennis de geallieerden te helpen. Net zoals haar moeder gelooft de 17-jarige Irène dat ze haar bijdrage aan de oorlog moet leveren. De 9-jarige Eve blijft alleen achter in het vakantieoord met haar Poolse gouvernante Walcia.


vlnr herkennen we: Onno van Gelder jr. , Kathelijn Vervarcke, Morgane Van Tiggel, Maxine Van Tiggel, Margo Carton. 



















Schepen Jessy Salenbien verwelkomt alle genodigden in naam van Koekelare

Mevrouw de gedeputeerde voor cultuur en welzijn Myriam Vanlerberghe
Mijnheer de gedeputeerde voor toerisme Francky De Block
Mijnheer de Ere-gouverneur Paul Breyne
Ambassadrices die de sterke vrouwen vertegenwoordigen mevr. Lieve Blancquaert, Joanie de Rijke, Jennie Vanlerberghe en Marleen Temmerman.
 
Burgemeester van Diksmuide en collega’s schepenen van De Panne en Veurne en provincieraadslid
Collega’s burgemeester en schepenen en de gemeentesecretaris van Koekelare en gemeenteraadsleden
Voorzitter toeristische dienst De Panne en medewerkers van de verschillende diensten cultuur en toerisme
Mijnheer de directeur van Westtoer, Stefaan Gheysen
Mevrouw de projectleider Kim Wybouw, EmmelyBoudry enNele Desloovere van Westtoer, Stephen Lodewyck, Eric Eloy, Josephine Fassaert, Dirk Marteel, Johan Martin en Regiomanagervan de Westhoek Valérie Heymanen alle mensen die jullie omringen
 
De mensen van de Provincie Nancy van den Berghe, Van den Bussche Liesbeth.
Mevrouw ViviLombaerts, coördinator van GoneWest
Mevrouw Julie Pauwelsvan Toerisme Vlaanderen
De mensen van Amsab en het Petra Gunst van Karakters
 
Vertegenwoordiger mevrouw Bonte van Pasar
 
De collega’s van museum aan de IJzer
 
Mevrouw Kathelijn Vervarcke, de regisseur van de verschillende theaterstukken en acteurs
 
Last but notleast: welkom beste persleden, radiomakers, televisiemakers… We zijn blij dat jullie hier aanwezig zijn!
 
Als schepen voor Toerisme van de gemeente Koekelare ben ik bijzonder blij om jullie –als vrouw- te mogen verwelkomen op onze prachtige brouwerijsite.
8 maart is immers niet zomaar een doodgewone dinsdag, maar wel Internationale Vrouwendag. Het is dus niet toevallig dat we hier vandaag de persconferentie houden over ‘De ZIJkant van de Oorlog’. Het project dat we aan jullie voorstellen gaat over sterke vrouwen… Sterke vrouwen in de Eerste Wereldoorlog. Samen met Diksmuide, De Panne en Veurne brengen we elk op zich een uniek verhaal.. We hebben een project ingediend dat ons met elkaar verbindt. Maar straks meer daarover!















Het is evenmin toeval dat juist deze 4 gemeenten hiervoor samenwerken. Elk van ons heeft destijds een project ingediend in het kader van het herdenkingsprogramma ’14-’18 en deze projecten werden allen weerhouden. Onze gemeenten liggen alle vier in het noordelijk deel van de Westhoek op relatief korte afstand van mekaar.

Hier in Koekelare zetten we KätheKollwitz in the picture. Het volledige verhaal vind je terug in ons museum. Het gaat in het bijzonder over de moeder en het kind en de omgekomen soldaat. Om haar verdriet en woede te uiten, gebruikte ze kunst, met onder meer ‘Het Treurend Ouderpaar’ op de militaire begraafplaats inVladslo. De band tussen Kätheen Koekelare is tot stand gekomen door wijlen de heer RafSeys. Hij verzamelde tal van ETSENen informatie die hij deels aan de gemeente Koekelare heeftverkocht en deels na zijn overlijden heeft nagelaten. Hij vroeg ons om er goed voor te zorgen en dat doen we ook. We houden ons woord.



Het officiële startschot van ‘De ZIJkant van de Oorlog’ wordt op 9 april gegeven, met een serieuze kick-off tijdens Historisch Veurne.Maar vandaag willen we je jullie toch al even laten proeven met een kleine sneak preview van wat het project te bieden heeft. Na deze persconferentie kunnen jullie dan ook al even kennis maken met het Koekelaarse luik van het project rond de figuur van KätheKollwitz als sterke vrouw!
In september gaan we nog dieper in op dat verhaal. Aan de hand van een theater- en jongerenvoorstelling brengen we KätheKollwitz opnieuw tot leven. Käthes Omarming is een theaterwandeling bestaande uit twee luiken. In het eerste deel maken wekennis met  het leven en werk van Käthe Kollwitz, gezien door de mensen die in haar omarming zaten: haar vrienden en verwanten. In het tweede deel focussen we op de voornaamste klacht in het werk van Käthe Kollwitz, namelijk dat kinderen het grootste slachtoffer zijn in oorlogen.

We zijn best wel trotsdat we hiervoor enkele mooie namen hebben kunnen strikken, die in 3 dialogen het leven en werk van de kunstenares weer zullen geven: Kurt Defrancq, Antje De Boeck, Onno van Gelder jr en Hilde Veulemans.



We combineren dit met een jongerentoneel waarvoor we een unieke samenwerking hebben tussen alle Koekelaarse scholen. De deelnemende scholen Sint-Martinusinstituut, Da Vinci Atheneum, De Lettertuin, de Negensprong en de Regenboog zullen al hun talenten inzetten om gestalte te geven aan het lot van de kinderen en jongeren in de Eerste en in de Tweede Wereldoorlog. Zij zullen niet enkel toneel brengen, maar ze zullen het spel ook ondersteunen met zang en dans.  Drie professionele vrouwelijke muzikanten zullen het spel van de leerlingen opluisteren, namelijk Soetkin Collier, Vera Coomans en Sara Salverius.
 
Voor het schrijven van het toneelscript en om alle partijen in de regie samen te brengen doet de gemeente een beroep op Kathelijn Vervarcke. Zij schreef een boek over Peter Kollwitz en een over Käthe Kollwitz. Daarnaast schreef zij ook ‘Zwerfsteen’, een Young adultroman die trouwens eerstdaags wordt voorgesteld. Kathelijn Vervarcke schreef ook de andere 3 theaterwandelingen die deel uitmaken van ‘ZIJkant van de oorlog’.
 
Maar vandaag beste mensen zijn we hier in het bijzonder om de verschillende projecten aan jullie voor te stellen. Mij rest er enkel nog jullie allemaal hartelijk te danken voor de fijne samenwerking.



Nele Desloovere
Marketing Assistent Pers&Media Westtoer.













Myriam Vanlerberghe, gedeputeerde voor cultuur

Myriam Vanlerberghe gedeputeerde van de Provincie West Vlaanderen en bevoegd voor bescherming monumenten, stads- en dorpszichten, kunstpatrimonium, musea, cultureel aanbod, culturele centra en manifestaties, festivals, bibliotheken, roerend erfgoed en erediensten
Instellingen: Mu.ZEE, BE-PART, WINOB, Monumentenwacht, provinciaal museum Stijn Streuvels
Had ook een woordje uitleg over de Zijkant van de Oorlog...















De Groote Oorlog was niet uitsluitend een mannelijke aangelegenheid. Vrouwen werden tussen 1914 en 1918 willens nillens betrokken in deze wereldbrand. Misschien niet op het slagveld, maar aan de basis van de samenleving, in de lokale gemeenschappen en gezinnen.



 




 

Kim Wybauw

Projectmedewerker Toeristische Ontwikkeling

Provinciebedrijf Westtoer

Verontschuldigd Joanie de Rijke en Marleen Temmerman
http://www.readmylips.be/nl/sprekers/joanie-de-rijke

https://www.facebook.com/JFrancky.fotografie/videos/1708656752682678/

Ambassadrices
'De ZIJkant van de oorlog' kan rekenen op uiterst geëngageerde ambassadrices die dit project een warm hart toedragen: Lieve Blancquaert, Joanie de Rijke, Jennie Vanlerberghe en Marleen Temmerman. Een voor een straffe dames die vanuit hun achtergrond of werkervaring met hedendaagse conflictsituaties in aanraking komen. Maak kennis met hun verhaal tijdens een reeks  exclusieve nocturnes in Veurne, Koekelare, Diksmuide en De Panne.



Marleen Temmerman (verontschuldigd)

Marleen Temmerman is gynaecologe, wetenschapster, hoogleraar Universiteit Gent, feministe, sterk begaan met gezondheidszorg wereldwijd, vooral seksuele en reproductieve gezondheid, en op de bres voor mensenrechten, vooral vrouwenrechten. Zij zetelde van 2007 tot 2012 voor de sp.a in de Senaat. Ze verliet de politiek om hoofd van het Departement voor Reproductieve Gezondheid en Onderzoek van de Wereldgezondheids-organisatie te worden, een functie die ze tot eind 2015 vervulde. Momenteel leidt ze het Centre of Excellence for Women and Children East-Africa, bij het Aga Khan Development Network, en is ze hoogleraar Gynaecology aan de Aga Khan University in Nairobi. Ze ontving onlangs de 5 jaarlijkse Marie Popelin Prijs voor vrouwenrechten van de Nationale Vrouwenraad.

In haar carrière heeft ze helaas honderden vrouwen en meisjes gezien die slachtoffer waren van seksueel geweld, thuis, op straat, op school, het werk, de jeugdbeweging, de kerk ... en die dit trauma levenslang met zich meedragen. Marleen vertelt: "Onderzoek toont dat 1 vrouw op 3 in de loop van haar leven geconfronteerd wordt met fysisch of seksueel geweld, niet zelden door mensen op wie de vrouwen en meisjes vertrouwen om hen te helpen en te beschermen. Het risico is wel veel hoger voor kwetsbare meisjes (ook jongens) en vrouwen, en zeker in oorlogssituaties, of mensen op de vlucht voor geweld en ellende. Door aanslepende conflicten, oorlogen of natuurrampen zijn grote groepen mensen gedwongen om lange tijd door te brengen ver van hun huiselijke omgeving in vluchtelingenkampen, omgevingen waarmee ze niet vertrouwd zijn. De gevolgen van seksueel geweld zijn desastreus en een schending van mensenrechten. Vrouwen en meisjes die worden blootgesteld aan geweld riskeren bijvoorbeeld gezondheidsproblemen zoals infecties met HIV/SOA, problemen met hun reproductieve gezondheid, ongewenste zwangerschappen, emotionele en psychologisch trauma’s, stigmatisering, isolering, verhoogde gender-ongelijkheid, en verlies van waardigheid en (zelf)vertrouwen."





Jennie Vanlerberghe
Jennie Vanlerberghe journaliste en vredesactiviste toen ze in 1991 een bezoek bracht aan het toenmalig Joegoslavië. Geraakt door de schrijnende verhalen van vrouwen, richt ze de Belgische tak van Moeders voor Vrede (MvV) op in Ieper. Jennie is tot op vandaag voorzitster van de organisatie. Naast haar sterk engagement in België is ze ook erg geëngageerd in conflictgebieden, zoals Afghanistan. In 2015 kreeg ze de adellijke titel van Barones als erkenning voor haar inzet voor vrouwenrechten. Zowel in eigen land als met Mothers for Peace in Afghanistan.
mothersforpeace.be



Vrouw zijn: een lezing
Vrouwen treuren, worden onderdrukt, worden misbruikt. Niks dan ellende dus? Helemaal niet. Er zijn sterke vrouwen, heel sterke vrouwen. De heldinnen van Pervijze bijvoorbeeld. Tijdens de Eerste Wereldoorlog waren Elsie Knocker en Mairi Chisholm de verpleegsters die in de loopgraven werkten. Op een ingenieuze manier redden ze levens. Ze kregen terecht een standbeeld. Ook vandaag zijn er ontzettend veel heldinnen. In Afghanistan bijvoorbeeld. Er zijn vrouwen die de Taliban negeren, ze komen op straat, zetten zich in voor andere vrouwen. Rechten worden hen niet gegeven, sommige nemen ze. "Het is niet omdat ze ons onder een boerka duwen, dat we onszelf niet zijn. We willen onze rechten kennen, we willen vooruit." Maar dat hebben de mannen nog niet zo begrepen. Vrouw zijn in Afghanistan. Niet altijd aan te bevelen. Tijdens museumnocturnes in Diksmuide (2/09) en Veurne (14/10) brengt Jennie Vanlerberghe de boeiende lezing Vrouw zijn.





Lieve Blancquaert
Lieve is journaliste, fotografe en televisiemaakster. Haar boeken zijn stuk voor stuk hooggewaardeerd, haar aangrijpende televisiereeksen veel bekeken. Ze realiseerde o.a. volgende boeken i.s.m. Annemie Struyf: ‘Insjallah, mevrouw - ontmoetingen (z)onder de boerka’ en ‘Mijn status is positief’. In 2015 ging de reeks ‘Wedding Day’ van start, waarin Lieve de wereld rondtrekt en uitzoekt wat het betekent om op een bepaalde plek in de wereld te trouwen. Maatschappelijk engagement is een rode draad doorheen het oeuvre van Lieve. Via haar fototoestel zet ze zich af tegen verschillende vormen van onrecht, vooral onrecht dat vrouwen wordt aangedaan.
www.lieveblancquaert.be










Franky De Block gedeputeerde Provincie West Vlaanderen, bevoegd voor:
Toerisme, toeristische evenmenten, toeristische en creatieve promotie,
openluchtrecreatie en het beheer van de toeristisch-recreatieve infrastructuur Instellingen: Westtoer














Lieve Blancquaert poseerde graag voor de foto met fotograaf Francky Jonckheere
die de reportage van " Zijkant van de Oorlog" verzorgde...









































Meer info: http://www.dezijkantvandeoorlog.be

Pagina aangemaakt door Francky Jonckheere