Dit artikel verscheen in de VIFF-flash nr. 54 (april-mei-juni-juli 2015) van de Vrienden van het in Flanders Fields Museum

Op 8 mei 2015 was het exact 100 jaar geleden dat Princess Patricia’s Canadian Light Infantry zijn eerste grote ‘battle honour’ won tijdens de Battle of Frezenberg, tussen Westhoek en Bellewaerdevijver. De herdenking, in aanwezigheid van de omwonenden, vormde de aanleiding voor een grondige opfrissing van het PPCLI-monument op de grens van Ieper en Zonnebeke.



PATRICIA OF CONNAUGHT

In augustus 1914 stelde de rijke Canadese zakenman Andrew Hamilton Gault 100.000 $ ter beschikking (nu 2 miljoen $) voor de oprichting van een regiment dat the Empire te hulp zou snellen in WO I. De rekrutering ging op 11 augustus 1914 van start. Van de 1.098 ervaren ex-soldaten waren er 86% van Britse afkomst. Ze werden ‘The Originals’ genoemd. Bij de vorming van het regiment op 23 augustus 1914 kregen ze hun ‘Colour’ van Princess Patricia die ook haar naam gaf aan het regiment. Deze standaard wordt liefkozend de ‘Ric-a-Dam-Doo’ genoemd. Patricia of Connaught was de 28-jarige dochter van Prince Arthur, Duke of Connaught en Governor General van Canada, en de kleindochter van Queen Victoria. Eind september 1914 vertrokken de Pats per boot naar Engeland. Ze werden er ondergebracht in de Britse 80ste Brigade van de 27th Division, naast battalions van de Rifle Brigade, King’s Royal Rifle Corps en King’s Shropshire Light Infantry.

BATTLE HONOUR BIJ WESTHOEK

De PPCLI betrad de gevechtslijn voor het eerst nabij Sint-Elooi in januari 1915. Op 9 april lagen ze aan de Polygone in Zonnebeke. In de nacht van 3 op 4 mei 1915 trok de 27th Division zich in stilte terug op Bellewaerde Ridge om het front na de eerste gasaanval weer recht te trekken. De Pats lagen tussen de locatie van het huidige monument (splitsing Oude Kortrijkstraat/Grote Molenstraat op de grens Ieper/Zonnebeke) en Bellewaerde Park, met Bellewaerdevijver in hun rug en kijkend naar het gehucht Westhoek vanwaar de Duitse 54ste infanteriedivisie van het XXVII Reserve Corps aanviel.

De Battle of Frezenberg van 8 mei 1915 zou de Pats de eerste grote ‘battle honour’ opleveren, maar tegelijk de ‘Death of the Originals’ betekenen. Die dag om 15 uur dreigde er een bres te vallen tussen het 3rd Monmouth Rgt (83ste Brigade/28ste Divisie) en de PPCLI (80ste Brigade/27ste Divisie). De Pats verhinderden een Duitse doorbraak tegen een extreem hoge kost: van de 7 deelnemende officieren en 400 soldaten die die ochtend aan de strijd begonnen, bleven er om 23 uur slechts 4 officieren en 150 manschappen over.

MARGRIET ALS INSIGNE

Ter nagedachtenis van de Battle of Frezenberg werd op deze voor het PPCLI-regiment gedenkwaardige plaats in 1964, 50 jaar na de oprichting van het regiment, een gedenkteken geplaatst. Na 50 jaar was het monument in de vorm van een ronde zitbank op een cirkelvormig platform aan renovatie toe. In het voorjaar van 2015 werd het helemaal ontmanteld en werden originele onderdelen hergebruikt in een actuele vormgeving.

De nieuwe roodbakstenen muurtjes hebben de vorm van een afgeknotte pijl die in de richting van de PPCLI-lijnen wijst (de eerste lijn met 50 yards daarachter een support trench, elk bemand door twee companies). Achteraan werd een nieuwe Canadese esdoorn aangeplant. Oprichter Hamilton Gault plantte er de eerste Canadian maple op 1 oktober 1957. De centrale holte in de zitbank werd nu opgevuld met een grote, bronzen replica van het originele PPCLI-insigne in de vorm van een margriet. Als duiding voor de bezoeker werd de site voorzien van een informatiepaneel.

GEESTEN VAN DE HEUVELRUG

Bij de ceremonie op 8 mei 2015 aan het geactualiseerde monument werd een nieuw herdenkingsbord onthuld. Bij de grootse maar ingetogen plechtigheid waren naast de militaire en burgerlijke hoogwaardigheidsbekleders ook de omwonenden in dit voormalige slagveld van de Tweede Slag bij Ieper betrokken. Dit was de uitdrukkelijke wens van de organisatoren die speciaal hulde brachten aan de grondeigenaar en aan de pachters Dirk Deprez uit Ieper en Erik Covemacker uit Zonnebeke. De grond die zij bewerken getuigt 100 jaar later nog altijd van de hard bevochten slag waarin de Patricia’s een cruciale rol speelden. Waar nu de maïs frisgroen opschiet en de linies van de Pats aangeeft, zullen in oktober de stoppels van de geoogste maïsstengels de ‘Death of the Originals’ of ‘the Ghosts of Bellewaerde Ridge’ weer in herinnering brengen.

Met dank aan de auteur voor de overname: Marc Dejonckheere, Prinses Patriciastraat 1, 8980 Zonnebeke

some corner of a foreign field / That is for ever … Canada (naar Rupert Brooke, The Soldier)