Artikel overgenomen uit de Gidsenkroniek Ieper-Poperinge-Westland, Jaargang 2007/1

Een reportage van Oswald Gryson m.m.v. het Geschiedkundig Museum te Mesen

Belangrijke vondst uit de Eerste Wereldoorlog

Landbouwer Michel Bonte uit Ploegsteert was met zijn bietenmachine aan het werk op de akker gelegen aan de Armentierssteenweg te Mesen, schuin tegenover de Ierse Toren. Plots zakte zijn machine weg. Hij waarschuwde de vorige eigenaar, Roger Mahieu. Samen met zijn neef Marino Mahieu, van het Geschiedkundig Museum te Mesen, begaven ze zich ter plaatse en startten een eerste onderzoek. Via een schacht, die ook als schoorsteen bleek te functioneren, konden ze zich naar beneden laten zakken. Zo kwamen ze terecht in een Duitse schuilplaats uit de Eerste Wereldoorlog (vermoedelijk 1915). De houten vloer lag op een diepte van 3,50 meter.

Bovenzicht op de blootgelegde ondergrondse Duitse schuilplaats. Links en rechts op de foto de twee toegangen die  voorzien waren van een houten eiken trap. Boven de linkeringang bevond zich een schacht, die afgesloten was met een ijzeren rooster.



De bovenste laag bestond uit kasseien, die afkomstig waren van de weg Mesen-Ploegsteert.
Het geheel zat onder 60 cm teelaarde.
 

 
De plafondconstructie van de schuilplaats bestond uit ijzeren draagbalken met dwars daarop houten liggers. Daarboven lag een  laag aarde van ongeveer 30 cm dik, bedekt met enkele ijzeren golfplaten. Achtereenvolgens  een laag kleigrond, een laag houten planken, een laag zandleemgrond en een kasseilaag.

Luchtschacht / schoorsteen



Na onderzoek van het Geschiedkundig Museum Mesen, kwam men tot volgende bevindingen: “De houten constructie is in vrij goede staat bewaard gebleven en vermoedelijk gebouwd in 1915. De houten vloer lijkt met stro bedekt, maar in feite gaat het om schaafhout dat op de bodem uitgestrooid ligt. De ruimte meet 2 meter bij 3 en is toegankelijk via twee ingangen met een houten trap. Dit is een typisch Duitse constructie (betonnen bunkers werden in dezelfde stijl gebouwd in de periode einde 1915 - begin 1916). De eiken steunbalken hebben een dikte van 40 op 40 cm. De wanden zijn met dikke houten planken beslagen. Het plafond bevindt zich op een hoogte van 2,70 meter en is ook van eikenhout”.

Via deze ingang geraakten de medewerkers van het Geschiedkundig Museum van Mesen in  de Duitse schuilplaats, na het verwijderen van een ijzeren rooster.



De zwaarste eikenhouten steunpijlers hebben een doorsneden van 40 cm. De wanden en de vloer van de schuilplaats zijn ook van eikenhout. De vloer was bedekt met houten schaafsel.



Via de schacht waarin landbouwer Michel Bonte met zijn landbouwwerktuig wegzonk, en na het verwijderen van dit rooster, geraakten de onderzoekers in  de site.



De hoekpijlers waren stevig verankerd aan de eiken steunbalken om het verschuiven of instorten van de constructie te verhinderen.



Vondsten: “Er werden voorwerpen gevonden als wijnflessen, schnapsflesjes, medisch eerste hulp materiaal, een stukje Duitse krant, hakmessen, gewone schoppen, en infanterieschoppen van het type dat het Duitse leger ook gebruikte als wapen in de loopgrachten. Een Duitse handgranaat en Mausergeweer, met bijhorende kogelladers,  behoorden eveneens tot de vondsten. Belgische kogels werden in 1915 in beslag genomen en gebruikt  door de Duitse artillerie. Ook vonden we een filter van een Duits gasmasker en een potlood van het Duitse merk “Staegler“ (kleur kobaltblauw). Dit bedrijf bestaat nog steeds in Duitsland. Dergelijke potloden werden gebruikt om aantekeningen op de stafkaarten (die vanaf 1915 in gebruik waren) te noteren. Ten slotte vonden we nog bestek en diverse soorten glazen, kaarsen, een porseleinen eierdopje en een petroleum kacheltje. Aan de hand van dergelijke vondsten vermoeden we dat deze schuilplaats gebruikt werd door Duitse onderofficieren”.

Van boven naar onder: porseleinen eierdopje, schnapsglaasje, keramieken kruikje, bestek, Duitse kaars, etensblikje, wijnfles in de handen van Patrick Hellem.















Van boven naar onder: Mausergeweer met kogellader, Duitse handgranaat, diverse vondsten, w.o. wijnflessen, gummi laarzen (wellicht gebruikt door het Chinese Labour Corps -  die mogelijk op het einde van de oorlog deze  site als schuilplaats of slaapplaats gebruikten), paardentuig, kogellager in etui.












 
Tekst: Geschiedkundig Museum Mesen
Foto’s: © Oswald Gryson Ieper
Met de bereidwillige medewerking van Patrick Hellem (Mesen)
 

Gepubliceerd op WO1.be op 19/04/2020.