Royal Garrison Artillery (RGA) en de raid op Manor Farm in Zillebeke

Artikel overgenomen uit 'Selebeke', Tijdschrift van de Heemkundige Kring Selebeke, jaargang 5, nummer 9, mei 2011

Auteur: Marc Coene

Op 9 juni 1916 werd 154 SB, RGA, opgericht in Sheerness door Captain E.D. Mulligan. De meeste leden van de batterij hadden nooit eerder een Howitzer kanon gezien. Na een intense opleiding werd op 6 september 1916 het eerste schot gelost, nabij Vimy Ridge. De historiek van de batterij wordt uitvoerig beschreven in een 84 bladzijden tellend boek 'A History of 154 Siege Battery', geschreven door Captain Walker M.C. en in 1919 in Dublin uitgegeven. 154 SB beschikte meestal over 4 stuks 9.2" Howitzers.

Een 9.2 inch Howitzer in actie. Bemerk vooraan een bak opgevuld met aarde als tegengewicht voor de schok bij het afvuren van een granaat. De munitie voor de 16.500 kg zware kanonnen werd aangevoerd via een Decauville spoorweg. Een granaat of obus woog ongeveer 130 kg en kon tot bijna 13 kilometer ver worden afgevuurd. De granaten haalden een snelheid van 487 meter per seconde.



Na verschillende posities in Frankrijk te hebben ingenomen (Bouvigny – Sailly au Bois – Anzin-Saint-Aubin – Saint-Laurent-Blangy) werd de batterij, vanaf 21 mei 1917, in de Ieperse frontboog ingezet. Posities werden achtereenvolgens ingenomen in Vlamertinge, Voormezele (Sint-Elooi), Zillebeke, Reningelst, Poperinge en terug Vlamertinge.

154 SB op Manor Farm

Van 11 januari tot 14 april 1918 was de batterij gelegen op en rond Manor Farm ⁽¹⁾. In de reeds ferm verwoeste hoevegebouwen bevond zich de 'Battery Command Post & Officer's Quarters'. De 4 zware (16.500 kg/stuk) Howitzers werden iets dichter van Zillebeke dorp opgesteld. Van hieruit werden vijandige posities in Zandvoorde en Geluveld beschoten. Begin februari werd een Decauville spoor aangelegd zodat de munitie tot bij de Howitzers kon worden aangevoerd. Australische 'Railway' troepen repareerden deze spoorweg na de beschadigingen door vijandelijke beschietingen.

Tussen de positie van de Howitzers en Manor Farm bevond zich de diepe, ondergrondse Manor Farm dugout. Deze liep en loopt dwars ondergronds de Blauwepoortstraat door. De dugout had 2 ingangen met trap en kon bescherming bieden aan alle kanonniers van de batterij. Na een goede 3 maand werd op 13 april, onder druk van hevig Duits granaatvuur, het bevel gegeven om de Howitzers te ontmantelen en zich terug te trekken. Er werd geen opdracht gegeven om de bunkers en de Battery Command Post te vernietigen. Op 14 april werd, vroeg in de morgen, vertrokken richting Reningelst, waar de vrachtwagens en Howitzers iets voor middernacht aankwamen.

Met spoorwegrails versterkte 'Battery Command Post & Officer's Quarters' onder de puinen van Manor Farm.



Raid op Manor Farm

Na verschillende posities te hebben ingenomen, werden de 154 SB Howitzers vanaf 5 mei opgesteld op het gehucht Brandhoek en het kasteel in Vlamertinge (tot 13 september). Ondertussen werd de frontpositie, nabij Zillebeke vijver, ingenomen door het 2nd Worcester Infantry Battalion. Zij wilden een grote raid uitvoeren op de voorposten van de tegenover hen liggende vijand op Manor Farm (bezet door het 457ste Duitse Regiment). Om meer achtergrondinformatie te verkrijgen over het bewuste gebied waar de raid zou doorgaan, werd door Lieutenant Colonel Stoney informatie opgevraagd aan 154 SB (daar zij er een goede 3 maand lang hadden gelegen). 2nd Lieutenant Greene van 154 SB ⁽²⁾. ging naar het Battalion hoofdkwartier en gaf omstandige uitleg over de posities van bunkers, dugouts zoals hij zich die herinnerde van zijn eerder verblijf op Manor Farm. Bovendien stelde hij voor om de raid ook daadwerkelijk zelf mee te begeleiden. Nog 5 andere vrijwilligers van 154 SB gaven zich op om mee deel te nemen aan de raid. In de nacht van 19 op 20 juni om vijftien minuten voor middernacht, werd de raid gestart. Vijf officieren (4 van 2nd Worcesters en 2nd Lieutenant Greene van 154 SB) en 138 andere rangen namen deel aan de raid.

Plattegrond van de regio met Zillebeke vijver, spoorweg en nabijgelegen Manor Farm. De pijlen geven de weg aan die de raiders volgden.



Onder andere een Duitse voorpost en Manor Farm dugout werden aangevallen. Van de ganse groep bereikten enkel 2nd Lieutenant Greene en Gunner Hugh Graham (beiden 154 SB) en een 12-tal Infanteristen de posities op en rond Manor Farm. Er werden 5 gevangenen van het Duitse 457ste Regiment gemaakt en bij de eigen raiders vielen 2 lichtgewonden ⁽³⁾. Er kwamen felicitaties van 'the Divisional Commander, the Brigadier General commanding Heavy Artillery and the 11th Corps Commander'. 2nd Lieutenant Herbert Greene verkreeg voor zijn raad en dappere medewerking aan de raid het Military Cross. 2nd Lieutenant H.F. Boswell die het commando had over deze 2nd Worcesters raid, werd eveneens geëerd met een Military Cross. Corporal Filkins, Bombardier E.T. Rolfe, Gunners W.H. Hughes, H. Graham en F. Waterfield, alsook de 5 vrijwilligers van 154 SB verkregen de Military Medal voor hun aandeel in de raid.

Remembrance weekend 17-18 oktober 2009, Zillebeke, Vlamertinge en Ieper

Nabestaanden van leden van 154 SB bezochten de voorbije jaren de gebieden waar hun vaders of grootvaders hadden gestreden gedurende WOI. Zo kwamen enkelen terecht op Manor Farm en ontstond het idee om een herdenkingsweekend te organiseren voor de getraceerde familieleden van 154 SB. Na een intense voorbereiding ging dit weekend door op 17 en 18 oktober 2009 en werd door een 35-tal mensen bijgewoond. De verste deelnemer (kleinzoon van 2nd Lieutenant Greene) kwam speciaal over uit Washington.



Uniek was ook dat de getraceerde families een Ierse (Captain Maurice Walker M.C ⁽⁴⁾), een Britse (2nd Lieutenant Herbert Greene, M.C. and Bar) en een Schotse (Gunner Hugh Graham, M.M. ⁽⁵⁾) betrof.

Bronnen:

• documenten families Walker, Greene en Graham.
• 'A History of 154 Siege Battery' by Captain Walker, 1919, Dublin.
• eigen documentatie

⁽¹⁾ 'Manor Farm' betekent 'Heerlijkheid' en werd door vroegere Britse batterijen in het begin van WOI als naam gegeven aan de toen nog intacte boerderij. Deze hoeve is gelegen nabij de kruising van de spoorweg Ieper – Komen en de Blauwepoortstraat en werd vroeger bewoond door de familie Desmyttere. Sinds 1998 is ze eigendom van de familie Marc Coene – Regine Senechal. De oude historische naam van de hoeve was "Droogendaele". Deze benaming treffen we aan in 1641 op de kaart van Antonius Sanderus.
⁽²⁾ Méér informatie over 154 SB, haar leden en Howitzers, de ingenomen posities in de Ieperse regio, de raid en het herdenkingsweekend is te vinden op https://sites.google.com/site/154siegebattery.
⁽³⁾ 154 SB kende gedurende WOI in eigen rangen 160 gewonden, waarvan 31 bezweken zijn aan de opgelopen verwondingen. 7 van hun Howitzers werden geraakt door vijandelijk granaatvuur. De batterij vuurde 98.000 granaten af, wat overeenstemt met ongeveer 12.000 ton munitie.
⁽⁴⁾ Military Cross
⁽⁵⁾ Military Medal


Gepubliceerd 17/06/2011.