Artikel overgenomen uit de Gidsenkroniek Ieper-Poperinge-Westland, Jaargang 2002/3

Door Koenraad Dumoulin

Enkele jaren geleden, op de vooravond van de 11 november herdenking, nam een militaire delegatie uit de USA (US Army) deel aan de Last Post plechtigheid te Ieper. Een vrouwelijke zwarte militair zong er het Amerikaanse volkslied ‘a capella’. Een ontroerend moment. Na de plechtigheid hoorde ik bepaalde negatieve opmerkingen, als dat de Amerikanen onder de Menenpoort eigenlijk niets te zoeken hadden en zich weeral eens op het voorplan gewerkt hadden. Dit was het ogenblik om als gids in te grijpen en de aanwezigheid van het Amerikaanse leger in Flanders Fields tijdens de eerste  wereldoorlog toe te lichten. Zo besefte iedereen uit het gezelschap waar de opmerking vandaan kwam dat er wel degelijk een plaats was voor de "US Army" onder de Menenpoort ...
 
THE DOUGHBOYS (de deegjongens)
 
De Britse mailboot "Lusitania" van de Cunard Line (31.600 ton en gebouwd in 1906) werd op 7 mei 1915 door de Duitse onderzeeboot U-20 zonder waarschuwing getorpedeerd bij de Ierse kust. Onder de bijna 1200 slachtoffers waren ook Amerikaanse burgers. Na enige scherpe Amerikaanse nota's beloofde Duitsland op 1 september 1915 dat geen passagiersschepen meer zonder waarschuwing zouden worden getorpedeerd.
 
Op 12 december 1916 liet Duitsland aan de geallieerden een nota overhandigen waarin de wens tot vrede werd uitgesproken, maar waarin geen concrete voorstellen werden gedaan. Op 30 december 1916 werd dan ook door de geallieerden een weigerend antwoord gegeven. Men vreesde verdeeldheid in de openbare mening van de geallieerde landen. Het gevolg was dat de Duitsers tot een scherpere wijze van oorlogsvoeren overgingen. Zo kondigden zij op 1 februari 1917 de onbeperkte onderzeebootoorlog af; in de tot versperd gebied verklaarde zeeën zouden alle koopvaardijschepen zonder voorafgaande waarschuwing worden getorpedeerd. Hierna verklaarden de VSA de oorlog aan de ’ Centralen’ in april 1917.
 
De Amerikanen verscheepten geweldige hoeveelheden oorlogsmaterieel en troepen naar Frankrijk. Voor de Amerikanen kreeg de oorlog - meer nog dan in Europa - een sterk ideologische inslag: men wilde de wereld "safe for democracy" maken. Het zal echter tot mei 1918 duren tot de troepen opgeleid zijn en in Frankrijk gevechtsklaar kunnen ingezet worden.
 
De Amerikaanse infanterist  (GI- General Infantry) had de bijnaam "Doughboy" of deegjongen. Deze "nickname" hadden ze gekregen sinds de Amerikaanse burgeroorlog (1867)  door hun uniformknoop "Globula glass button" die sterk geleek op een deegballetje (bron:  boek " Doughboys - story of the AEF 1917-1918 " door Lawrence Stallings).
 
Een andere verklaring voor deze spotnaam zou komen door het feit dat zij er uitzagen als deeg nadat ze geoefend of gevochten hadden in aarde, stof en modder, zodat hun gezicht het kleur had gekregen van brooddeeg (dixit: Mr Hayes Otoupalik- Missoula, Montana juli 2000).
 
DE 27th DIVISION (ORION)

Deze divisie van de National Guard uit New York werd getraind in Camp Wadsworth in South-Carolina. In mei 1918 vertrok ze naar Frankrijk waar ze de volledige periode van haar dienst overzee aan het Britse leger toegevoegd werd als deel van het Tweede Legercorps. De divisie vocht in België aan het oostelijke deel van de lijn rond Poperinge en in de sector rond "Dickebusch". De divisie hielp de Hindenburg lijn te doorbreken en vocht in de St. Souplet sector.

Het kenteken van de divisie wordt gevormd door het New York (NY) monogram omgeven door de zeven sterren van het Orion sterrenbeeld. Alleen de soldaten die als "first class" beoordeeld werden door hun compagnie commandanten mochten het kenteken van de 27ste dragen. Deze eer moest verdiend worden.

De 27ste divisie verbleef 57 dagen aan het actief front en geen enkele in rustige sectoren. De divisie nam 2.357 krijgsgevangenen en vorderde 11 km in vijandelijk gebied waarbij ze 1785 gevechtsdoden en 7.201 gewonden telde. Ze kreeg in de loop van de oorlog 5.255 man in vervanging.

De militairen van de 27ste divisie konden op het lint van hun overwinningsmedaille een "clasp" dragen met de afkortingen:

YL-SO-DS wat stond voor de campagnes:

• YL: YPRES-LYS van 19 augustus 1918 tot 16 september 1918
• SO: SOMME OFFENSIVE van 18 augustus 1918 tot 11 november 1918
• DS: DEFENSIVE SECTOR van 06 april 1917 tot 11 november 1918.

De bijnaam (nickname) van  de 27ste divisie was: "ORION", als voor het sterrenbeeld.
 
DE 30th DIVISION (OLD HICKORY)

Deze divisie van de National Guard  bestond  uit troepen van Tennessee en van North en  South-Carolina. De divisie werd getraind in Camp Sevier in South-Carolina en kwam in Frankrijk toe in mei 1918. De 30ste divisie, samen met de 27ste divisie was toegevoegd aan het Britse leger. De divisie diende in de Canal sector,  de Gouy-Norroy sector, the Beaurevoir en Le Cateau sectors, en het hielp bij het doorbreken van de Hindenburg lijn. Haar bijnaam was "The Old Hickory Division". ( Amerikaanse notenboom ). Ze gebruikte de initialen van haar naam en de Romeinse cijfers XXX als haar divisie kenteken.

De divisie bracht 56 dagen door aan het actief front en geen enkele in rustige sectoren. Ze nam 3.848 krijgsgevangenen en vorderde 29,5 km in vijandelijk gebied waarbij ze 1.629 gevechtsdoden en 7.325 gewonden telde. Ze kreeg in de loop van de oorlog 2,384 man in vervanging.
 
De militairen van de 30ste divisie konden op het lint van hun overwinningsmedaille een "clasp" dragen met de afkortingen:
 
YL-SO-DS wat stond voor volgende  campagnes:

• YL: YPRES-LYS van 19 augustus 1918 tot 16 september 1918
• SO: SOMME OFFENSIVE van 18 augustus 1918 tot 11 november 1918
• DS: DEFENSIVE SECTOR van 06 april 1917 tot 11 november 1918.

De bijnaam (nickname) van de 30ste divisie was: OLD HICKORY als voor de oude notenboom.
 
HET AMERICAN MEMORIAL (DIKKEBUS - VIERSTRAAT)

Het kenteken van de 27ste en de 30ste divisie staat op de achterzijde van het Amerikaanse Memoriaal, gelegen te Ieper (Dikkebus) aan de linkerzijde van de "York Road", op de weg van Ieper naar Kemmel in de omgeving van het "Vierstraat" kruispunt. Hier was de York Road een drukke aanvoerlijn voor het front.

Foto WO1.be



Aan de voorzijde van het monument worden twee bajonetten voor het "springfield"  geweer afgebeeld, het standaard wapen van de Amerikaanse infanterist in de Eerste Wereldoorlog. Daartussen staat de tekst: " 27th Division 30th Division - Erected by the United States of America to commemorate the services of American troops who fought in this vicinity August 18 - September 4 - 1918". (Opgericht door de VSA ter herinnering aan de diensten van de Amerikaanse troepen die hier in deze omgeving vochten…). Vooraan ligt een Amerikaanse helm (Brits model) op een lauwerkrans.

Aan de linkerzijde van de basis van het monument werd een grondplaat bevestigd die de nodige uitleg geeft over de actie van het US ARMY (27ste en 30ste divisie) in deze sector.
 
Het monument werd in 1930 opgericht. Het wordt duidelijk bewegwijzerd vanaf Shrapnel Corner (kruispunt Rijselseweg, Komenseweg en Kemmelseweg te Ieper), waar vandaan het nog 5 km in rechte lijn verwijderd is.

FRANSE STALEN HELM (CASQUE ADRIEN) VOOR ZWARTE US MILITAIREN
 
De standaard stalen helm van het Franse leger, de "casque adrien" werd gedragen door de zwarte troepen van het 369ste  tot het 372ste Infanterie Regiment van het U(nited)S(tates) Army.

Door de "segregation" of de rassenscheiding binnen het AEF (American Expeditionary Force) werden deze zwarte regimenten "gedwongen" om in de lijn te dienen met de Franse Koloniale troepen en daarbij Franse helmen en uitrusting te dragen. Zij droegen hierbij echter het US Army uniform. Deze troepen werden evenwel niet in de Ypres Salient ingezet.


Gepubliceerd op WO1.be op 16/01/2021.