Inhoud
- Spaanse Griep
- De Spaanse Griep in het algemeen
- Gas of Griep
- Oorsprong
- Spaanse Griep
- Aantal slachtoffers
- Het eerste optreden van de Griep
- Symptomen
- Verspreiding
- Spaanse Griep
- Koning Alfonso XIII genas van de Griep
- Geneesmethoden van de Spaanse Griep
- Spaanse Griep
- Einde van de Griep
- Andere bronnen
1. De Spaanse Griep
Spaanse Griep in het algemeen
De Spaanse griep is een wereldepidemie die de hele Eerste Wereldoorlog duurde en ook in die periode ontstond. Door deze griep kwamen veel soldaten en andere mensen om het leven. De griep was verantwoordelijk voor de grootste catastrofe ooit. Het was de ernstige griep epidemie uit de twintigste eeuw en was op jaarbasis gezien dodelijker dan de Zwarte Dood.
Gas of Griep?
Toen de vreemde ziekte uitbrak ontstond een gerucht. De zogenaamde 'griep' zou een gas zijn die als chemisch wapen diende. Dit gas zou van de Duitsers afkomstig zijn en zouden in de strijd geworpen zijn tegen de geallieerden. Waarom ze dit dachten werd al vlug vrij duidelijk. Ze dachten terug aan 13 juli 1917, de datum waarop de Duitsers het 'mosterdgas' hadden ingezet. Dit gas maakte meer slachtoffers dan tot dan toe gebruikte gifgassen.
Dit gas met bijnaam de 'koning van de oorlogsgassen' werd later in juni 1918 gebruikt door de Fransen en in september 1918 door de Engelsen. Daardoor was het gebruik van gifgassen sterk toegenomen en ontstond een hoeveelheid chemicaliën die in de atmosfeer ging. Men dacht dus dat de nieuwe ziekte werd veroorzaakt door alle gassen die in de lucht te vinden waren.
Eind mei 1918 verscheen in verschillende kranten artikels over het feit dat in Spanje een geheimzinnige en onrustwekkende ziekte uitgebroken was. Tot overmaat van ramp had de bevolking geen oog voor de artikels waardoor de ziekte zich razendsnel kon verspreiden. De krantenlezers maakten zich meer zorgen om de voedselschaarste dan over de Spaanse Griep.
2. Oorsprong
De Spaanse griep kwam niet uit Spanje. Er mocht echter niks over gepubliceerd worden om zo het moraal niet te verzwakken. Alleen Spanje, dat neutraal was, besteedde veel aandacht aan de ziekte. Het Zwitserse ministerie van Gezondheid noemde de groep als eerste ' Spanische Krankheit'. Daarna wordt over de hele wereld over de Spaanse Griep gesproken. De Spanjaarden meenden dat het virus afkomstig was uit Frankrijk.
Er zijn 3 theorieën over de oorsprong van de Spaanse Griep. Op de dag van vandaag is nog steeds niet duidelijk welke theorie de juiste is.
- Theorie 1: De Spaanse griep komt vermoedelijk uit de Verenigde Staten. Volgens sommigen is het virus daar echter gebracht door Chinese arbeiders die naar Frankrijk trokken om loopgraven aan te leggen. Deze veronderstelling kan heel geloofwaardig overkomen omdat de oorsprong van andere virussen meestal plaatsvonden in China. Daarna begon griepspecialist Shortridge te twijfelen over deze uitspraak omdat het eerste geval van de epidemie niet in China gezien werd. In een artikel in een Chinese krant werd aangetoond dat het virus eenzelfde patroon volgde. Daar werd de griep ook verspreid in een eerste, tweede en derde fase. Volgens diezelfde onderzoekers was de Spaanse griep een gemuteerd varkensvirus die goed geneesbaar zou zijn.
- Theorie 2: Anderen beweren dat het virus zijn oorsprong vond bij het Amerikaanse leger. Toen de geallieerden ( bondgenoten van Amerika ) naar Europa vertrokken, vanwege de Eerste Wereldoorlog, werden ze ingeënt met 14 tot 26 vaccinaties. Die combinatie heeft wellicht, volstrekt onbedoeld, een chemisch bijeffect gehad, wat leidde tot het virus. Ook kan het lichaam door al die nieuwe antistoffen overbelast zijn, dat er een mutatie (opstand) in die antistoffen ontstond.
- Theorie 3: Het is een mutatie van de vogelgriep, dat via de varkens bij de mensen terecht kwam.
3. Aantal slachtoffers
De epidemie koste naar schatting miljoenen mensen het leven. Veel meer dan tijdens de hele Eerste Wereldoorlog op het slagveld omkwamen. De oorlog kostte 15 miljoen mensen het leven, de griep ongeveer 50 miljoen. Er stierven bovendien meer militairen in bed door griep dan door oorlogsgeweld in de loopgraven. Van alle militairen die overleden gedurende de Eerste Wereldoorlog, overleed 70 procent aan de Spaanse Griep.
In de VS stierven 675.000 mensen, in Frankrijk 200.000, in Engeland 400.000, in Nederland 27.000. Enorme klappen werden uitgedeeld in India en Rusland, waar miljoenen stierven. Al met al lijkt het erop dat maar liefst 20% van de toenmalige wereldbevolking besmet raakte. In totaal een half miljard mensen.
Het eerste gedocumenteerde geval is dat van soldaat Albert Mitchell, die zich op 11 maart 1918 ziek melde in Fort Riley in de staat Kansas in de Verenigde Staten. Sindsdien verspreide het virus zich razendsnel. In het volgende puntje bespreken we dit verder.
4. Symptomen
Eerste stadium:
- Hoge koorts
- Hoesten
- Rillingen
- Spierpijn
- Keelpijn
Tweede stadium:
- Extreme moeheid
- Flauwtes
- Energieverlies ' niet meer eten of drinken
- Ademhaling verzwakt
Na vier of vijf dagen kregen patiënten een longontsteking die onhandelbaar was. Door de symptomen die vele mensen vertoonden waren ziekenhuizen overbevolkt en moesten ze opslagplaatsen raadplegen om mensen onder te brengen.
(Noodhospitaal in Camp Funtston, Kansas, 1918)
Derde stadium:
- Dood
- Door ongeneesbare longontsteking
- Door verdrinken in het bloed van de eigen longen
- Te veel bloed in de longen = te weinig zuurstofopname
5. Verspreiding
Hoe de pandemie verspreid werd, is nog niet duidelijk. Naar verluid hebben Amerikaanse soldaten het virus meegenomen naar een front in Europa tijdens de Eerste Wereldoorlog. Via hen kwam het ook in andere legerkorpsen terecht, bv. de Duitse.
De griep kende in 1918 twee golven.
De eerste golf kwam in het voorjaar. Daarbij ging het om een milde griep, waarbij mensen een paar dagen ziek waren en er weinig doden vielen.
De tweede golf begon in de herfst. Dit keer bleek de griep niet alleen zeer besmettelijk, maar ook erg dodelijk te zijn. Vooral voor jonge personen. Omdat bij griep juist ouderen dodelijk getroffen worden, verschilde het beeld zo sterk dat artsen weigerden te spreken van griep. Sommigen dachten aan cholera of tyfus . Anderen zeiden dat het een onbekende, nieuwe ziekte was.
6. Spaanse Griep
Koning Alfonso XIII genas van de Griep.
Koning Alfonso XIII overleed bijna aan de griep. Hij herstelde ineens na het drinken van een fles Bacardi-rum.
Geneesmethoden van de Spaanse Griep.
Er kwamen veel nepmedicijnen op de markt, die beloofden de griep te kunnen voorkomen of te kunnen genezen. Een effectief medicijn was niet aanwezig. Hiervan hebben we een voorbeeld. Dit is een soort reclameblad die ze op grote uitstalborden plakten. Het is een middel die de Spaanse griep zou kunnen genezen. Voor 0.80 Frank kon je een flacon kopen.
Zoals u al kon lezen in het artikel werkte dit middel niet. Ze hebben nooit een medicijn gevonden die de Spaanse Griep kon genezen.
Einde van de Griep.
Net zo snel als het kwam, verdween het virus ook weer. Eind 1919 was het plots, op onverklaarbare manier, voorbij.
7. Andere bronnen
We hebben ook nog een artikel die in de krant verscheen.
Vertaling:
- Spaanse griep - Te Noordwijk zijn de R. K. jongensschool en de school met den Bijbel gesloten
- De Spaanse griep heerst te Assen in erge mate. De christelijke school werd gisteren gesloten, terwijl op de andere scholen de klassen zeer slecht zijn bezet.
- Te Veendam zijn gisteren drie meisjes, alle drie beneden de 8 jaar, van den landbouwer E. B. aan Spaanse griep overleden. De ziekte heerst hier in zeer erge mate: gehele gezinnen zijn aangetast. Reeds heel wat mensen zijn op middelbare leeftijd zijn aan de ziekte overleden.
In dit kamp werden de zieke soldaten opgevangen en verzorgd.
(Provisorisch ingerichte quarantaine afdeling in Melbourne 1918)
Bronnenlijst:
- Internet
- Boeken: Een oorlog in Vlaanderen 14/18 - Luc Schepens
Dank aan Jolien Roelens uit Ingelmunster voor het doorsturen van deze bijdrage die zij maakte als GIP-voorstelling.
Gepubliceerd 31/01/2010.