Bijdrage naar aanleiding van persbericht dd. 30/10/2009

Provincie West-Vlaanderen - Persbericht

De West-Vlaamse Monumentenwacht zal in het kader van de voorbereidingen voor de 'Groote Oorlog-herdenking 2014-2018' specifieke inspectieopdrachten uitvoeren op het West-Vlaamse oorlogserfgoed. Op deze manier wordt een eerste belangrijke aanzet gegeven tot het in kaart brengen van de te restaureren of aan te passen oorlogsrelicten en sites. Bovendien aanvaardt de Vlaamse Overheid het inspectierapport van Monumentenwacht als onderdeel van een aanvraagdossier voor een onderhoudspremie. Het agentschap Ruimtelijke Ordening-Onroerend Erfgoed Vlaanderen vond in Monumentenwacht West-Vlaanderen een sterke partner om deze inspecties op het oorlogserfgoed uit te voeren.

Observatietoren (Kastanjeplein in Pervijze)





Met deze Vlaamse opdracht wil Monumentenwacht West-Vlaanderen een wezenlijke bijdrage leveren aan de voorbereidingen van een kwaliteitsvolle herdenking van de 'Groote Oorlog'. Met de herdenking van 2014-2018 in het vooruitzicht is het uitermate belangrijk het oorlogserfgoed in zeer goede omstandigheden te kunnen presenteren aan de vele duizenden bezoekers die de Westhoek verwacht.

Wat doet Monumentenwacht?

Monumentenwacht West-Vlaanderen werd in 1992 opgericht. De Provincie bekostigt het secretariaat en de werking van deze vzw. Gedeputeerde voor kunst en cultuur Gunter Pertry is voorzitter van de Raad van Bestuur.

Ruim vijfhonderd eigenaars zijn bij Monumentenwacht West-Vlaanderen aangesloten. Samen vertegenwoordigen ze meer dan achthonderd te inspecteren gebouwen. Per jaar worden, naast een twintigtal interieurinspecties en -adviezen, tweehonderd bouwkundige inspecties uitgevoerd. Hiermee is Monumentenwacht West-Vlaanderen een uiterst belangrijke speler in het West-Vlaamse erfgoedlandschap.Door het uitvoeren van inspecties kan men gebreken of verval tijdig opsporen. Dit laat aan de eigenaars toe snel en doelgericht in te grijpen, waardoor peperdure restauraties achteraf worden vermeden.

----------

Agentschap Ruimtelijke Ordening - Onroerend erfgoed West-Vlaanderen

Ons verhaal van de oorlogsrelicten begint in november 2002 met het van start gaan van het project "Inventarisatie van de relicten uit de Eerste Wereldoorlog in de Westhoek", een samenwerkingsverband tussen het Vlaams Gewest en de Provincie West-Vlaanderen. Twee projectmedewerkers stonden in voor de realisatie van deze inventaris die succesvol kon worden gerealiseerd door de medewerking van een netwerk van vrijwilligers met kennis van de Eerste Wereldoorlog, de Westhoek en het oorlogserfgoed. Het project kon dan ook worden afgerond tegen eind mei 2005.

De resultaten van het inventarisatieproject werden verwerkt in een speciaal daartoe opgebouwde database die ondertussen toegankelijk is via de website van VIOE (Vlaams Instituut voor het Onroerend Erfgoed) - http://inventaris/vioe.be
Aan ieder relict werden één of meerdere foto's of documenten gekoppeld. Alle relicten werden eveneens ingevoerd in het Geografisch Informatie Systeem(GIS), wat toelaat de fundamentele invloed van de landschappelijke situatie voor het oorlogsverloop en dus van de relicten te visualiseren. Op die manier werden in de Westhoek ca 1.500 relicten gerepertorieerd, waaronder 530 gedenktekens, 223 begraafplaatsen of perken, ca 360 bunkers en schuilplaatsen en ca 160 andere items, zoals gaarkeukens, barakken, mijnkraters en loopgraven e.d.

Deze inventarisatiecampagne vormde een eerste aanzet naar de definitieve erkenning als Unesco Werelderfgoed van de frontstreek in West-Vlaanderen, sinds 2002 opgenomen in de indicatieve lijst. Er wordt gehoopt dat Unesco de relicten uit de Eerste Oorlog in de Westhoek en langs de Marne en de Somme definitief zal erkennen tegen 2014.

Duitse bunker (IJzerdijk in Kaaskerke - site Dodengang)





Een van de voorwaarden voor deze internationale prestigieuze erkenning is het maximaal inzetten van eigen instrumenten en middelen ter bescherming van dat erfgoed. Zodoende volgde het tweede luik van de werkzaamheden, nl. de wettelijke bescherming van oorlogsrelicten van bovenlokaal belang. Hiervoor werd geopteerd voor een thematische aanpak. Een eerste dossier voorzag in de bescherming van 162 militaire begraafplaatsen in Vlaanderen, operatie die ondertussen met succes voltooid is.

Daarop volgde de bescherming van oorlogsgedenktekens, geselecteerd op basis van hun bijzondere historische of artistieke betekenis. Voor West-Vlaanderen werden op die manier 79 gedenktekens in procedure voor bescherming gesteld - andere provincies volgen. Een bijzonder onderwerp vormen de oorlogsbarakken en noodwoningen die nog bewaard zijn. Momenteel wordt gewerkt aan de bescherming van de grote bunkerlinies en ensembles zoals domein Cabour en Raverszijde aan de kust en de Hollandstellung tegen de noordelijke grens van ons land. Tegelijkertijd wordt er ook op planologisch niveau gedacht. Wij zijn ons terdege bewust van de noodzakelijke samenhang van al deze relicten. Om al deze relicten in hun landschappelijke context te plaatsen zal een Gewestelijk Uitvoeringsplan (GRUP) worden uitgewerkt.

Inventariseren en beschermen is één stap. Behouden en conserveren is een andere

Veel van het bewaarde en beschermde oorlogserfgoed is in toestand van verval. Onze diensten hebben een eerste survey gedaan naar de bewaringstoestand van een aantal beschermde relicten, teneinde een zicht te krijgen op de inspanningen die nodig zullen zijn om dit erfgoed in optimale condities te bewaren en te presenteren tegen 2014. Wij krijgen hierbij hulp van onze collega's van de diensten Algemene Technische Ondersteuning van het Vlaams Gewest, die nauwkeurige opmetingen maken en van de West-Vlaamse monumentenwachters. Hoe die laatste hierbij te werk gaan laten wij hen liever zelf vertellen.

Miek Goossens
Gewestelijk Erfgoedambtenaar
Agentschap Ruimtelijke Ordening - Onroerend erfgoed West-Vlaanderen


Gepubliceerd: 06/11/2009