Artikel overgenomen uit de Gidsenkroniek Ieper-Poperinge-Westland, Jaargang 2019/2

Door Koenraad Dumoulin

Van mijn derde tot zesde leerjaar, van 1966 tot 1969, ging ik na schooltijd  het vieruurtje nemen bij mijn grootmoeder, Maria Muyssen, echtgenote Joseph Dumoulin, in de Zonnebekestraat 9 te Langemark. Daar deed ik niets liever dan snuffelen in de zolderkamer om er de familieherinneringen te bekijken.

Cyrille Muyssen



Ik vond er een medaille met lint waarvan in de familie gezegd werd dat deze na de Eerste Wereldoorlog verleend was aan mijn overgrootvader voor zijn verdiensten als secretaris van de gemeente Langemark. Cyrille Muyssen was schoolhoofd van de vrije jongensschool voor de grote wereldbrand. Na de vlucht naar Gien, gelegen aan de  Loire in Frankrijk, werd hij er in 1915 leraar aan het college. Hij keerde in 1919 terug naar Leuven. Hij stelde op de hoofdzetel van de Boerenbond de dossiers oorlogsschade op punt. Omdat dit veel beter ter plaatse kon gebeuren vestigde hij zich in Roeselare en bezocht de landbouwers in de frontstreek om samen met hen een correct en aanvaardbaar dossier oorlogsschade op te stellen.

Hij werd secretaris in Langemark van 1920 tot 1940 nadat hij in deze functie op aansturen van burgemeester Raoul Cotteau de Patin benoemd werd (burgemeester van Langemark van 1927 tot 1931en van 1933 tot 1938). Zie afbeelding van telegram hieronder met handgeschreven tekst:

Nommé secretaire communal Langemark. Sincères félicitations. Vous attendons le plus vite possible. Cotteau bourgmestre



 Ik kreeg de medaille van mijn grootmoeder en bewaarde deze zonder er de echte betekenis van te kennen. Pas toen ik mij in geschiedenis ging verdiepen, vond ik dat het de medaille "Aandenken van de nationale herstelling" of "Souvenir de la restauration nationale" betrof die overgrootvader Cyriel Muyssen had ontvangen voor zijn verdienste bij de wederopbouw van de verwoeste gewesten, in het bijzonder voor de gemeente Langemark en voor de coöperatieve vereniging Boerenbond.



Maar er is meer: de stad Ieper viel bij het uitreiken van deze nationale medaille, ingesteld door het Koninklijk Besluit van 22 mei 1928 - Staatsblad van 9 juni 1928 pagina 2659, een grote eer te beurt omdat op de keerzijde van deze medaille de ruïnes van de lakenhallen en de kathedraal van Sint-Maarten staan afgebeeld. (Afbeelding boven). Dit is wel bijzonder als we in overweging nemen dat deze medaille nationaal werd uitgereikt en nog zo veel andere steden geheel of gedeeltelijk vernield werden door het oorlogsgeweld waar vooral het Belgisch leger zich had onderscheiden: Leuven, Nieuwpoort, Diksmuide. Dat Ieper als martelaarstad of "ville martyr" een grote internationale bekendheid had, zal wel een reden geweest zijn om haar totaal vernielde middeleeuws centrum op dit Belgisch ereteken te slaan. Kort na de Eerste Wereldoorlog werd de stad Ieper reeds onderscheiden met twee buitenlandse eretekens die nu deel uitmaken van haar wapenschild (afbeeldingen rechts):

• als eerste het Franse oorlogskruis "Croix de guerre", toegekend door en persoonlijk aan de stad overhandigd door President Poincaré op 28 januari 1920.
• Als tweede het Britse militair kruis "Military Cross", toegekend door Koning Georges V en overhandigd door Veldmaarschalk John French, First Earl of Ypres op 19 mei 1920. Telkens in aanwezigheid van Koning Albert I.

 

Het Koninklijk Besluit van 22 mei 1928 tot instelling van een ereonderscheiding, genaamd "medaille van het nationaal herstel", tot beloning van de verdiensten van de personen die zich voor het herstel van de oorlogsschade in het land hebben doen onderscheiden, bepaalt volgende kenmerken van de medaille:



Het ereteken:

• is van verguld brons en heeft 33 millimeter diameter;
• op de voorzijde voert zij België zinnebeeldig voorgesteld, met op de achtergrond herstellingswerven (een jonge vrouw met een ruiker bloemen, een toren in bouwstelling en aan de horizon rokende fabrieksschouwen);
• hier vinden wij ook in kleine letters de naam van de graveur "Alf. Mauquoy". Alfons of Alphonse Mauquoy is een schilder en beeldhouwer (Antwerpen 28.10.1880 - 30.10.1954). Samen met zijn broer Hubert was hij werkzaam in het graveursatelier van zijn vader Maarten op de Sint Jacobsmarkt in Antwerpen, die het graveursatelier opstartte in 1875. Dit graveursatelier is nu nog bedrijvig en draagt nog steeds de naam Mauquoy.
• de keerzijde toont de ruïnes van de Ieperse lakenhallen en de kathedraal van Sint Maarten met de jaartallen 1914- 1918, het onderschrift "Souvenir de la restauration nationale" en "Aandenken van de nationale herstelling";
• de medaille hangt door middel van een ring aan een rood scharlaken lint met hemelblauwe randen.
• de Minister van Financiën werd belast met de uitvoering van dit Koninklijk Besluit.

De ereonderscheiding werd initieel ingesteld voor de beheerders, commissarissen of medewerkers van de coöperatieve verenigingen, die tot doel hadden de regering te helpen bij het herstel van de oorlogsschade en die zich bijzonder hadden toegewijd aan de hen toevertrouwde opdracht.

Het Koninklijk Besluit van 22 mei 1928 dat de kandidaten voor deze ereonderscheiding beperkte tot voornoemde coöperatieve verenigingen werd uitgebreid door het Koninklijk Besluit van 4 februari 1929 (Staatsblad van 15 februari 1929) waarbij ze ook verleend kon worden aan alle personen die zich op bijzondere wijze hadden onderscheiden, door hun daadwerkelijke medewerking aan de officiële organismen belast met het herstel van oorlogsschade.

Een diploma of getuigschrift van deze medaille op naam van Cyrille Muyssen heb ik niet in het familiearchief terug kunnen vinden. Van Peter Roets, expert in Belgische medailles van de Eerste Wereldoorlog, vernam ik dat er hoogst waarschijnlijk nooit diploma's voor uitgereikt werden. Daardoor zou de aanwezigheid van de naam op een lijst als bijlage aan het KB of eventueel Ministerieel Besluit van de Minister van Financiën als enige wettiging tot dragen van deze medaille kunnen gelden. Evenmin kon ik, noch de expert, terugvinden hoeveel medailles van het nationaal herstel uitgereikt werden in 1928 en 1929.

Langemark in wederopbouw 1924. Zicht op de Lekkerboterkalsijde (nu  Zonnebekestraat)  met de "villa Maria" van gemeentesecretaris Cyriel Muyssen



Ieper anno 1930



Bronnen en dank:

• Therese Vandoorne van het archief Ieper voor navorsing van de Koninklijke Besluiten;
• Peter Roets uit Passendale, expert Belgische eretekens voor de informatie over de Koninklijke Besluiten en het diploma voor de medaille.
• 200 jaar burgemeesters in Langemark-Poelkapelle D/2015/Georges Vandromme, uitgever (blz. 47 en 53).
• Bidprentje persoonlijk archief auteur: Cyriel Emiel MUYSSEN, geboren te Langemark op 16 november 1869 en er overleden in de "Villa Maria" op 11 januari 1956

Gepubliceerd op WO1.be op 27/04/2020.