Na 2 jaar intensieve restauratie schittert de Menenpoort in Ieper opnieuw als internationaal herdenkingssymbool. Het iconische oorlogsmonument werd grondig aangepakt tot in de kleinste details en bekroond met een gloednieuw groendak. Vandaag werden de werken aan de Menenpoort officieel opgeleverd tijdens een feestelijk slotevenement van de Commonwealth War Graves Commission (CWGC), in aanwezigheid van Minister voor Onroerend Erfgoed Ben Weyts en burgemeester van Ieper Katrien Desomer. Het slotevenement ging door in het bezoekerscentrum van de CWGC naast de Menenpoort.

De Menenpoort is sinds 1927 een symbool van eeuwige herinnering aan de meer dan 54.000 gesneuvelden van het Britse Gemenebest die stierven in de Eerste Wereldoorlog en op vandaag nog steeds vermist of ongeïdentificeerd zijn. Honderd jaar na de start van de bouw van het monument in 1923, ving in 2023 de grondige restauratie van het monument aan, met bijzondere aandacht voor haar unieke historische- en erfgoedwaarde.

“We hebben niet alleen het tastbare gebouw gerestaureerd, maar ook de belofte hernieuwd om de namen en verhalen van de gevallenen levend te houden,” aldus Sarah Camerlynck, adjunct-directeur van de CWGC in Centraal- en Zuid-Europa. Mevrouw Camerlynck met expertise in erfgoedrestauratie volgde als projectmanager de restauratie van A tot Z op. “Met deze restauratie zetten we in op het duurzame lange termijn behoud van het monument, zodat toekomstige generaties de belangrijke gebeurtenissen gelinkt aan deze herdenkingsplek kunnen blijven herinneren.”

“De Menenpoort is hét symbool bij uitstek van respect voor en herinnering aan al de gesneuvelde in ‘Flanders Fields’”, zegt Vlaams minister van Onroerend Erfgoed Ben Weyts. “Met deze restauratie geven we de boodschap dat we hen nooit zullen vergeten. En dat we altijd en overal moeten streven naar geweldloze vrede”.

‘Binnenkort is het al honderd jaar geleden dat de Menenpoort werd ingehuldigd. Elk monument heeft ten gepaste tijde een grondige onderhoudsbeurt nodig. Het is fijn om te zien dat de medewerkers van de CWGC zorgvuldig en met veel begeestering de zorg voor dit unieke monument opnemen", zegt Peter De Wilde, administrateur-generaal Onroerend Erfgoed. ‘Samen met het vernieuwde bezoekerscentrum zal de Menenpoort ook toekomstige generaties blijven ontroeren.’

Grondige restauratie met oog voor de toekomst

Tijdens het restauratieproject werd het monument tot in de kleinste details aangepakt:

• Baksteen- en natuursteenwerk werden gereinigd, hersteld en hervoegd waar nodig.
• Decoratieve elementen, waaronder de leeuw en sarcofaag werden minutieus gerestaureerd.
• De waterdichting van het dak werd integraal vernieuwd.
• Er kwam een ‘Living Roof’ of groendak - een primeur die bijdraagt aan de ecologische waarde van het gebouw.
• Naampanelen met de namen van vermisten werden nauwgezet geïnspecteerd en waar nodig gerestaureerd of gecorrigeerd door gespecialiseerde steenrestaurateurs.
• Binnenin werd het betonnen gewelf en alle andere plafonds opnieuw geschilderd, nadat de asbesthoudende pleisterlaag werd verwijderd.
• Trappen, oculi en balustrades en verlichting hersteld
• Tot slot werd de volledige verlichting vernieuwd door energiezuinige LED-verlichting naar een nieuw ontwerp dat de architectuur van het gebouw versterkt.

Investering in herinnering

De restauratie van 6 miljoen euro werd gefinancierd door de CWGC, met bijdragen van haar zes lidstaten (Verenigde Koninkrijk, Canada, Australië, Indië, Zuid-Afrika en Nieuw-Zeeland), in verhouding tot het aantal geïdentificeerde slachtoffers van beide wereldoorlogen. De Vlaamse overheid kende bovendien een premie van 1,6 miljoen euro toe via de thematische oproep ‘Erfgoed en Toerisme’, en ook Stad Ieper ondersteunde het project met een subsidie van 300.000 euro.

Burgemeester Katrien Desomer: “De Menenpoort is niet alleen een indrukwekkend monument dat de gruwel van de Eerste Wereldoorlog herdenkt, maar het is ook een onlosmakelijk deel van de identiteit van onze stad Ieper. De succesvolle restauratie garandeert dat deze stille getuige van de geschiedenis, samen met de dagelijkse Last Post die er weerklinkt, ook voor toekomstige generaties een plek van respect, herinnering en internationale verbondenheid zal blijven."

Een grootschalige restauratie als deze, uitgevoerd in het hart van een stadskern en met de bijkomende logistieke uitdagingen van werken met een kraan, op hoogte en boven een belangrijke invalsweg van de stad, vergde niet alleen vakmanschap maar ook een feilloze coördinatie. Dat de dagelijkse Last Post – een traditie sinds 1928 – elke avond om 20u kon blijven doorgaan, hetzij op de vestingen, op de brug voor het monument of later opnieuw onder de hoofdboog, getuigt van de kracht van samenwerking van alle betrokken partijen.

“Door een doorgedreven voorstudie, slimme oplossingen voor de complexe werfcontext, erg veel vakmanschap en vooral, een zeer constructieve samenwerking tussen alle partijen, kunnen we fier zeggen dat hier vandaag een herdenkingsmonument staat dat generaties zal blijven verbinden," vertelt Maarten Van Landeghem van Bressers Architecten.

“We zijn bijzonder fier dat we ons vakmanschap ten dienste kunnen stellen bij de restauratie van zo een belangrijk Monument waarvan de boodschap nog altijd brandend actueel blijft. “ – ing. Andy Depreitere, uitvoeringsdirecteur Group Monument.

Met dit slotevenement op 25 april 2025 wil de CWGC dan ook haar waardering uitspreken voor de vele partners die dit project mogelijk maakten. De CWGC werkte intensief samen met Bressers Architecten en restauratieaannemer Monument Group. We zijn enorm dankbaar voor de inspirerende samenwerkingen, het gedeelde engagement en het succesvolle resultaat van dit uitzonderlijke restauratieproject. Bijzondere dank aan en de Vlaamse overheid, met steun van Vlaams minister van Onroerend Erfgoed en minister van Toerisme, het Departement Onroerend Erfgoed, de Stad Ieper, met haar burgemeester en verschillende betrokken stadsdiensten. Ook de nauwe samenwerking met de Last Post Association was van onschatbare waarde.

Sarah Camerlynck: “Bezoekers kunnen de Menenpoort opnieuw van dichtbij bewonderen. Met respect voor het verleden en oog voor de toekomst staat het monument weer fier recht als een duurzaam symbool van eeuwige herinnering.”

Bezoek ook ons nieuwe bezoekerscentrum

Recht tegenover de Menenpoort vormt het vernieuwde bezoekerscentrum van de CWGC het ideale vertrekpunt voor wie de slagvelden, begraafplaatsen en herdenkingssites van de Eerste Wereldoorlog wil ontdekken. Bezoekers kunnen er terecht voor informatie over het werk van de CWGC in België en wereldwijd, zelf opzoekingen doen in de database naar gesneuvelden, een biologisch afbreekbare herdenkingskrans kopen (die tot de Last Post veilig wordt bewaard) of een souvenir uit de shop meenemen. De opbrengst gaat integraal naar educatieve en publieksgerichte projecten. Het meertalige team staat klaar om elke bezoeker persoonlijk verder te helpen.