Toen we met enkele mensen van ons dorp het idee hadden opgevat om een tentoonstelling te organiseren met als thema 'Op zoek naar de kleine mens in de Grote Oorlog' kon ik niet vermoeden dat zoveel tijd en opzoekingswerk mijn deel zouden worden en hoe deze realisatie mijn interesse meer en meer zou beïnvloeden. Ik vroeg me af "Mocht ik nu eens een verzameling maken van alle gemobiliseerden van het dorp ?" Waar vanaf het begin ongeveer vijftig personen op de lijst stonden, zijn het er uiteindelijk 150 geworden. En, is die nu volledig?

In het eerste deel worden de gemobiliseerden, krijgsgevangenen, gesneuvelden en burgerlijke slachtoffers vermeld. Er werd gezocht naar verhalen, foto's en documenten ... Of de verhalen altijd juist zijn, kan ik niet bevestigen of ontkennen, maar uit eerbied voor hen die het allemaal zouden hebben meegemaakt, probeer ik het relaas van de familie voort te vertellen.

Pervijze is een vergeten oorlogsdorp. De volledige verwoesting van het dorp kunnen we moeilijk voor de geest halen. Daarom bracht ik in het tweede boekdeel enkele personen, die tijdens het oorlogsgebeuren een uitzonderlijke rol hebben gespeeld, samen. Het zijn mensen die ons voor de geschiedschrijving heel wat nalieten zoals documenten, kunstwerkjes, enz...

Veel families zijn in het begin van de oorlog voor het gevaar gevlucht. Sommigen hebben hun wedervaren in een ander land, hun terugkomst en het moeizaam opnieuw beginnen, weergegeven. In twee grote delen valt het boek uiteen. Deel I : Onze vaders, onze grootvaders brengt ons de gemobiliseerden, de militaire en burgerlijke slachtoffers. In Deel II : Helden in ons dorp krijgen we de geschiedenis van Moeder Libaria en de kloosterzusters, De Meisjes van het dorp, Leon Hindriks en zijn Kunstwerkjes, De postboden van het dorp, Verhaal van een Grenadier en Vluchtelingen en hun terugkeer.

Ongetwijfeld is dit boek niet volledig. Ik vond het toch belangrijk de verzamelde verhalen op te schrijven. Die geven menselijke en dieperliggende gevoelens weer. Nu eens zijn ze vage herinnering van een familielid, dan weer een momentopname uit het leven van een grootvader, vader of zelfs van een oom. De heel korte verhaaltjes zijn evenwaardig.

Bij het schrijvan en beluisteren van de vertellingen, het zoeken en lezen van documenten, lieten de volgende vragen me nooit meer los : "Denken we nog voldoende aan deze mensen ? Herdenken we ze met eerboed ? Hebben we uit hun gaven en daden iets geleerd ? Weet onze schoolgaande jeugd nog genoeg over '14-'18 ? Is vroeger al voorbij ? Ik denk het niet. Juist daarom heb ik dit willen schrijven".

Technische gegevens:

• 1.210 BEF
• 288 blz., 28 x 21 cm, 135 illustraties
• Ingenaaid
• Auteur: Walter Bleyaert
• UItgeverij Emiel Decock

Gepubliceerd 11/07/2000.