Waarom Vlamertinge en waarom paarden?

Keren we terug naar het begin van de 20ste eeuw: Vlamertinge ligt aan de spoorlijn Ieper- Poperinge -Hazebrouck. Sinds 1854 stopt de stoomtrein bij de ingang van het dorp, daar waar sinds de 12de eeuw een windmolen stond. Er is zelfs een halte op de wijk de Brandhoek, twee kilometer verder op. Steenkool wordt gelost en de boeren schuiven in de Bellestraat geduldig aan om hun bieten op de wagons te laden. Aan het kruispunt met de kasseiweg Ieper – Poperinge -Elverdinge –Reningelst bouwt men in 1914 een nieuw gemeentehuis. Een ansichtkaart van een vredig dorp.

In 1915 is dit alles vernield. De oorlog veegt het centrum weg. Vlamertinge is net bereikbaar voor de Duitse artillerie en het strategisch station wordt bijna dagelijks gebombardeerd. Soldaten herstelden na iedere beschieting evenzoveel keer het spoor. De kerktoren, als potentiële uitkijkpost, is deskundig stukgeschoten. Poperinge- Ieper, met daartussen Vlamertinge, een afstand van nauwelijks 12 kilometer brengt de soldaten van de “Hemel” naar de ”hel”.Rond Vlamertinge stopt de beschaving. Marcherend door een bijna verlaten ruïneus dorp moet beangstigend zijn. De soldaten betreden het inferno van Dante, de Ypres Salient ,een abattoir voor een half miljoen soldaten en duizenden paarden. De hel kan niet erger zijn. Het wordt stil wanneer de soldaten langs het Christusbeeld op de Calvarieberg, net naast de kerk, naar de frontzone trekken.

Aan beide zijden van de spoorweg lost men een bonte verscheidenheid oorlogsmateriaal in enorme hoeveelheden. De oorlog is gulzig. Hier worden de paarden klaargemaakt om zwoegend en zwetend zwaarbeladen karren naar het slagveld te trekken. Paarden die overal opgeëist waren. Zelfs uit Nieuw Zeeland , de andere kant van de wereld,brengt het leger,naast soldaten, ook paarden naar het front. De Duitsers doen net hetzelfde.

In de jaren 1980 legde men de Noorderring /Westhoekweg aan, die verbinding maakt tussen de A-19 en de A-25 in Frankrijk. Zeg maar de opvolger van de eeuwenoude N38. Door hevig protest van de omwonenden, na de zoveelste dode bij het dwarsen van die brede weg, kwam er een rotonde, precies op de plaats waar de Canadese luitenant Cyril Henry Barraud in augustus 1917 deze ets tekende. De meeste Britse bezoekers die het spoor van hun voorouders volgen, met de bus of individuele wagen, komen hierlangs. Dit monument wil een teken worden dat ze oorlogszone betreden.

Mens en dier ondergaan hetzelfde lot. In het oudtestamentische boek Prediker lezen we het volgende:”Want de mensen en de dieren treft hetzelfde lot. Zoals een dier sterft, zo sterft ook een mens; ze delen in dezelfde adem. Dat is hun beider lot. Een mens is niet beter af dan een dier, want alles is ijdelheid. Alles gaat naar dezelfde plaats,alles is uit stof ontstaan en alles keert terug tot stof. Wie zal ooit weten of de adem van een mens naar boven opstijgt en die van een dier afdaalt naar de aarde?Wie merkt, dat de adem van de kinderen der mensen opvaart naar boven en de adem der beesten nederwaarts vaart in de aarde?

“Een groot dood paard, dat is heel veel dood als je dat voorstelt. Zoveel dood is een mens niet. En waarom is dat zo? Omdat het een dood zonder woorden is.” Zo verwoordde de kunstenares Berlinde De Bruyckere de dode paarden die ze confronterend tentoonstelde in het Flanders Fields Museum. Een choke voor veel bezoekers.

Agonie, zo heet het werk van Luc Coomans. Dit internationale woord verwijst naar doodsangst, naar lijden, pijn, verschrikking, de laatste ogenblikken van leven:” een sputterende, uitdovende vlam”.Een doodskreet.

Meteen is de toon gezet. De oorlogszone slorpt alle leven op in een zee van lijden en afzien. Mens en dier leven nog even samen, zien samen af en sterven samen.

2013: hier moeten auto’s traag de rotonde nemen. In die enkele seconden ziet de gehaaste 21-eeuwse burger de stervende paarden. Al de rest is zonder woorden."

Bron: Ereschepen Frans Lignel tijdens de inhuldiging